| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفت: بستر برای نسخه نویسی الکترونیکی فراهم شده، اما مشکلاتی هم هنوز باقی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، شهرام غفاری، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفت: بیش از ۹۹ درصد نسخ کاملا الکترونیکی است.
برخی پزشکان ما سنین بالایی دارند و کارکردن با تکنولوژی برای آنها آسان نیست.
غفاری گفت: پنل‌های مختلف این سامانه هم برخی از همکاران ما را آزرده کرده است.
معاون بیمه سازمان بیمه سلامت از نظام پزشکی خواست پاسخگوی محقق نشدن امضای الکترونیک باشد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، «مهدی رضایی» در نشست خبری درباره اجرای طرح نسخه الکترونیک گفت: جامعه پزشکی متولی اجرای امضای الکترونیک است نه سازمان بیمه‌گر.
وی با بیان اینکه ما انجام تعهدات قانونی را نباید به تحقق مطالبات صنفی محدود کنیم، افزود: موضوع امضای الکترونیک به نظام پزشکی محول شده بود، اما اینکه نظام پزشکی به بهانه محقق نشدن وعده‌های مورد نظرش، موضوع امضای الکترونیک را انجام ندهد، پذیرفتنی نیست.
معاون بیمه سازمان بیمه سلامت گفت: این طرح آنچه را در اختیار سازمان بیمه گر است، به صورت خدمات آنلاین محقق می‌کند و پرداخت‌های نسخ الکترونیک ما آنلاین رصد میشود.
وی با بیان اینکه در قانون تعرفه ۱۴۰۰، ۲۰ درصد تعرفه بیشتر در نظر گرفته شده است، تاکید کرد: با این افزایش ۲۰درصدی تعرفه، پزشکان نباید تعرفه را مانعی بر تعهد آنها در اجرای این طرح معرفی کنند.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت گفت: پرونده الکترونیک یک پروژه آفلاین است و کار راحتی است که ما آن را انجام نداده ایم و اگر هم امروز اجرا نمی شد شاید ۱۰ شاید اجرایی نمی شد. اشکالاتی وجود دارد و در این زمینه از حوزه آی تی وزارت بهداشت هم درخواست کمک کرده ایم.
به گزارش فارس، محمد مهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران امروز در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار کرد: بیمه سلامت از بزرگترین بیمه های کشور است و توانسته در همین راستا روستاییان و مناطق حاشیه ای بسیاری را به صورت رایگان بیمه کند.
وی افزود: بیمه سلامت، تمام کشور و دورترین نقاط کشور را تحت پوشش قرار می دهد، در سیستان و بلوچستان ۷۰ درصد را پوشش می دهد. این یک فرصت است که به اقشار کم برخوردار خدمت را ارائه می دهیم و ما در تلاشیم که خدمات مطلوبتر باشد.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت کشور، تاکید کرد: ما تلاش می کنیم مردم حاشیه شهرها را هم پوشش دهیم، با همکاری سایر نهادها را این بخش از جامعه را تحت پوشش قرار داده ایم به طور مثال از منطقه هرندی تهران ۱۰ هزار نفر را بیمه کردیم و در ۲۴۳ منطقه تهران این تحت پوشش قرار گرفتن‌ها صورت می گیرد و سعی می کنیم تا تهران را تا پایان سال بیمه کنیم.
وی ادامه داد: در کشور ۲۰۲۰ منطقه کم برخوردار نیز تحت پوشش بیمه سلامت کشور قرار می گیرند، به طور مثال در استانهای کرمان و بخش هایی از اصفهان نیز این بیمه حاشیه شهرها را آغاز کرده ایم و ما موظفیم هر ایرانی که بیمه ندارد را بیمه کنیم.
وی به یکی از خدمات بیمه سلامت اشاره کرد و گفت: پوشش ناباروری، یکی از نکات مهم در بحث جوانی جمعیت است و مورد تاکید رهبری و... است و ما آمادگی پرداخت بیمه ناباروری را داریم.زوج های نابارور با مراجعه به مراکز و پزشک ها خدمات را تادرصد بالایی در بخش عمومی و خصوصی دریافت می‌کنند.
ناصحی تاکید کرد: ما در بخش بیماران خاص، تلاش کردیم که بیمه این بیماران مانند اوتیسم را پیگیری کنیم.
وی درباره خدمات بیمه سلامت به زوجین نابارور، گفت: ما به طور قطع دنبال این موضوع هستیم، برای پیگیری این اقدام با بسیاری از موسسات قرارداد بسته ایم و با دیگر موسسات نیز قراردادهایی برای ارائه خدمات به زوجین نابارور بسته خواهد شد.
ناصحی تاکید کرد: ما درباره توانبخشی معلولان و بیماران اوتیسم تلاش کردیم که از امسال به تمامی موسسات اطلاعیه ای دادیم که فعال باشند، در همین راستا تلاش کردیم با توافق بهزیستی اعتباری که جذب شده را هزینه کنیم. اما برخی موانع وجود دارد که منابع به صورت کافی جذب نشود.
وی ابراز کرد: ما یک پیشنهادی به شورای عالی بیمه دادیم تا بتوانیم تعرفه غیر دولتی را نیز پرداخت کنیم و حدودا یک سوم معلولان با این امکانات به مراکز طرف قرارداد با ما مراجعه کردند اما این آمار کم است و طرفیت بیشتر از این ها وجود دارد.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت کشور ابراز کرد: ما در واقع مجری اصلی و اولیه اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی نبودیم و باید شورای عالی بیمه و معاونتهای مربوطه در وزارت بهداشت این اقدام را اجرایی می کردند اما پس از آنکه اجرا نشد این طرح ر ا به ما واگذار کردند.
وی ادامه داد: نسخه نویسی الکترونیک یک نهال نوپا و بسیار آسیب پذیر است اما باید فایده های آن را دید و نوشت.
ناصحی ادامه داد: بیمه سلامت و بیمه تامین اجتماعی هزینه بیساری کردند اما بیمه های تکمیلی پای کار نبودند امت امروز اعلام می کنند گه مردم کاغد بیاورند تا پول آن ها را بدهیم.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت کشور درباره فواید نسخه نویسی الکترونیک، ابراز کرد: سامانه های ما قطعی معمولا ندارد و اما در تهران این مشکلات بیشتر است ودر استانها نسخه نویسی تا در حد مطلوبی موفق بوده است.
وی با اشاره به فواید نسخه نویسی الکترونیک، ابراز کرد: فایده این طرح بسیار بالا است. اما باید پرسید که چرا پس از ۱۶ سال این طرح به نتیجه برسد؟
ناصحی ادامه داد: پزشکانی که توانایی نسخه نویسی الکترونیک ندارند می توانند از افراد دیگری کمک بگیرند و این عامل موجب کاهش خطا در نسخه خوانی و نسخه پیچی می شود. درباره افزایش تجهیزات نیز پزشکان می‌توانند بدون ضامن وام بگیرند تا بتوانند تجهیزات خود را تقویت کنند.
اگر نسخه نویسی اجرا نمی‌شد، سالها باید منتظر می‌ماندیم
ناصحی عنوان کرد: پرونده الکترونیک یک پروژه آفلاین است و کار راحتی است که ما آن را انجام نداده ایم و اگر هم امروز اجرا نمی شد شاید ۱۰ شاید اجرایی نمی شد. اشکالاتی وجود دارد و در این زمینه از حوزه آی تی وزارت بهداشت هم درخواست کمک کرده ایم.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، موفقیت‌ها و مشکلات نسخه نویسی الکترونیکی را تشریح کرد.
مهدی رضایی با اشاره به اینکه اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی موفقیت‌هایی را به دنبال داشته است، گفت: خوشبختانه مسئولان به این باور رسیدند که اجرای این طرح مهم امکان پذیر است، چرا که ایجاد یک شبکه ارتباطی میان ارایه دهندگان خدمت بسیار با ارزش است؛ در حال حاضر یک شبکه ارتباطی میان تمامی ارایه دهندگان خدمت یعنی پزشکان، داروخانه و سایر ارکان پاراکلینیک ایجاد شده است که قبلا وجود نداشته است.
وی افزود: همچنین بین مراکز داده‌های رسمی کشور شاهد تبادل اطلاعات هستیم، سامانه‌های نسخه نویسی با سازمان ثبت احوال، سازمان غذا و دارو و سازمان نظام پزشکی در حال تبادل داده هستند، این موضوع مانع جعل اطلاعات در گروه میشود به عنوان مثال دیگر کسی نمی‌تواند با مدرک جعلی طبابت کند. یا اینکه شکل‌گیری پایگاه‌های مرجع اطلاعاتی مربوط به سازمان‌های بیمه‌گر از مزایایی است که در بحث نسخه نویسی الکترونیکی شکل گرفته است که یکی از مزایای آن رفع هم پوشانی بیمه‌ای است.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد داروها در مراکز توزیع دارو با کد اصالت انجام میشود تصریح کرد: همچنین بحث اجرای راهنماهای بالینی که توسط وزارت بهداشت تدوین شده است، در گذشته امکان اجرا نداشت؛ اما در شرایط فعلی با اجرای نسخه الکترونیکی بستر اجرای راهنماهای بالینی فراهم شده است. از دیگر موفقیت‌های اجرای برنامه نسخهنویسی الکترونیکی ورود نرم افزارها و استارتاپ‌های بخش خصوصی در این عرصه هست که می‌تواند در آینده موجب تحول بزرگی در سلامت الکترونیک شود.
او ادامه داد: در بخش مشکلات و عدم موفقیت‌ها می‌توان به مواردی همچون عدم حضور تمامی سازمان‌های بیمه‌گر در اجرای نسخه نویسی الکترونیکی اشاره داشت؛ تنها دو سازمان بیمه سلامت ایران و تامین اجتماعی اجرای نسخه نویسی الکترونیکی را در دستور کار قرار دادند، البته ورود بیمه های تکمیلی نیز در این مساله بسیار مهم است و عدم ورود جدی آنها مشکلاتی برای بیمه شدگان و ارائه دهندگان ایجاد کرده است. مشکل بعدی اشکالات ارتباطی در برخی نقاط جغرافیایی کشور است که باید رفع شود.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران گفت: متاسفانه عدم شکل گیری پرونده الکترونیک سلامت یکی دیگر از مشکلاتی است که در بحث نسخه الکترونیکی باید مورد توجه قرار گیرد، البته برای اجرای امضاء الکترونیکی توسط سازمان نظام پزشکی به عنوان تعیین هویت پزشکان، از دیگر موضوعاتی است که باید تمهیدات لازم صورت گیرد.
وی افزود: ضعف در نرم افزارهای نسخه نویسی الکترونیکی نیز شرایط را در اجرای این طرح با مشکلاتی رو به رو کرد، به طوری که همزمان با بکارگیری این سامانهها نتوانستیم به مطالبات گروه‌های پزشکی پاسخ دهیم، لذا امیدواریم این ضعف‌ها هرچه سریعتر مرتفع شود؛ البته ما نیازمند به حضور موثر متولی به عنوان مثال وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات در این مساله هستیم.
بنابر اعلام پایگاه خبری بیمه سلامت، رضایی تاکید کرد: از سوی دیگر باید از تجربیات سایر بازارهای کسب و کار استفاده کرد، باید اپراتورهای نظام سلامت هرچه سریعتر شکل گیرد؛ نظام اپراتوری می‌تواند مشکلات درگاه واحد، امنیت سیستم‌ها، توسعه زیر ساخت‌ها، اعمال سیاست‌های حاکمیتی و تسهیم تعرفه الکترونیک را حل کند. از نظر عملکردی در بیمه سلامت از ۳۱ استان حدود ۹۷ درصد نسخ الکترونیکی تولید می شود، تنها در دو استان تهران و خراسان رضوی کمتر از ۹۰ درصد نسخه الکترونیکی تولید میشود.
علی شمیرانی - ظاهرا چندان تفاوت نمی‌کند برخی از مشکلات کشور در چه سالی یا در کدام نهاد و در دوران کدام مسوول رخ داده است، چون در نحوه مواجهه با آن مشکل، ظاهرا از دستورالعملی یکسان استفاده میشود.
نایب رییس سابق شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با بیان اینکه:«بیماران نباید با اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک سرگردان و معطل شوند.» گفت:«پرداختی ها به پزشکان باید به روز باشد به دلیل اینکه پزشکان برای اینکه در طرح نسخه نویسی الکترونیک خدمت ارائه دهند باید هزینه اضافی کنند.»
دکتر فرزاد فرقان، رییس نظام پزشکی شهرستان فومن و شفت در گفت و گو با سلامت نیوز، گفت:« طرح نسخه نویسی الکترونیک یک ساختار بسیار قابل قبولی در نظام سلامت است و برای اینکه بتوانیم هزینه های نظام سلامت را کنترل کنیم، لازم است این طرح اجرا شود. با استفاده از این طرح، در روند نسخه نویسی پایش و نظارت بهتری صورت می گیرد و از اینکه بیمار داروهای متعدد و مشابهی دریافت کند جلوگیری می شود.»
وی در ادامه گفت:« نیاز است وقتی پزشک نسخه الکترونیک صادر می کند به سابقه بیماران در سامانه ای که ثبت می کند، دسترسی داشته باشد و بداند بیمار در مراجعه به پزشکان دیگر، چه داروهایی دریافت کرده است. در واقع کار پزشک تنها صدور نسخه نیست و لازم است به سابقه وضعیت بیمار دسترسی داشته باشد.»
نبود زیرساخت اجرای پرونده الکترونیک سلامت در کشور
دکتر فرقان افزود:« یکی از زیرساخت های مهم در نسخه نویسی الکترونیک، پرونده الکترونیک سلامت است و هر بیماری باید پرونده الکترونیک سلامت داشته باشد تا پزشک به سابقه بیمار دسترسی داشته باشد و بتواند براساس سابقه بیمار در پرونده الکترونیک و با امضای الکترونیک خود وارد سامانه شود و سابقه دارویی بیمار را ببینید. بنابراین نبود زیرساخت پرونده الکترونیک سلامت یکی از چالش های اجرای طرح نسخه نویسی سلامت است.»
وی تاکید کرد:« طرح نسخه نویسی الکترونیک را نمی توان به تنهایی اجرا کرد، این پروژه نیاز به یک مجموعه ابزاری دارد که به کیفی شدن این فرایند کمک کند. نیاز است پزشکان بتوانند سابقه بیمار را در سامانه ای که ورود می کنند ببینند و بدانند بیمار چه داروهایی دریافت کرده و به چه پزشکانی مراجعه کرده است که مبادا در روند تجویز نسخه دچار تداخل دارویی شود.»
وی گفت:« وقتی بیمه ها می گویند نسخه ها باید به صورت الکترونیکی ثبت شود می خواهند منابع مالی خود را مدیریت کند اما برای این کار نمی توانند نسخه الکترونیک را به تنهایی اجرایی کنند بلکه نیاز است پرونده الکترونیک سلامت حتما اجرایی شود.»
عملیاتی نشدن طرح امضای الکترونیکی پزشکان به صورت جامع
وی با طرح این سوال که چگونه باید جلوی تخلفات در زمینه دارو را بگیریم؟، گفت:« پزشکان باید امضای الکترونیک داشته باشند. اگر قرار است نسخه نویسی الکترونیک اجرا شود علاوه بر پرونده الکترونیک سلامت نیاز به امضای الکترونیک پزشکان است و اینکه هیچ پزشکی نتواند بدون امضای الکترونیک نسخه صادر کند. عملیاتی نشدن طرح امضای الکترونیکی پزشکان به صورت جامع چالش مهمی است که می تواند باعث شود دیگران از کد کاربری پزشک سوء استفاده کنند. داشتن کد کاربری و رمز عبور به تنهایی نمی تواند ایمنی نسخه نویسی الکترونیک را حفظ کند و نیاز به امضای الکترونیک پزشکان است.»
فرقان در ادامه گفت:« قرار نیست فقط منافع بیمه ها را در اجرای این طرح در نظر بگیریم باید منافع مردم را هم در نظر بگیریم. منافع مردم یعنی سلامت جامعه و جلوگیری از اینکه بیمار داروهای متعددی در سبد دارویی خود داشته باش که بعضا با هم تداخل دارد و همخوانی ندارد و بیمار در حال استفاده از این داروها است و این هم به این دلیل است که پزشک دسترسی به سابقه بیمار ندارد. پس با این شرایط اجرایی شدن پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک پزشکان برای حفظ سلامت مردم و برای اینکه منافع جامعه حفظ شود نیاز است.»
وی افزود:« از طرف دیگر با اجرای نسخه نویسی الکترونیک شاهد نگه داشت منابع بیمه ها خواهیم بود اگر قرار باشد این مدل اجرا شود چه اتفاقی می افتد؟ بیمه می تواند فرایند نسخه نویسی را مدیریت کند و میزان تجویز داروها و میزان مصرف داروها را ساماندهی کند.»
چالش قطعی اینترنت در روند نسخه نویسی الکترونیک
وی گفت:« چالش دیگر برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک، مشکل در زیرساخت الکترونیکی و اینترنت در کشور ما است. ما اختلال در سیستم اینترنت داریم که باعث می شود در روند نسخه نویسی الکترونیک با چالش قطعی اینترنت مواجه شویم. نیاز است برای گروه پزشکی پهنای باند اینترنت افزایش پیدا کند این مسئله باز هم برای حفظ منافع مردم است به دلیل اینکه مردم توقف طولانی در صف انتظار برای درمان نداشته باشند. از طرف دیگر در داروخانه ها هم همین اتفاق می تواند بیفتد خیلی از بیماران به داروخانه مراجعه می کنند و بعضا پزشکان کد رهگیری نمی دهند یا در واقع نسخه الکترونیک ندارند و بیماران مجبور هستند که هزینه های دارو و درمان خود را به صورت آزاد پرداخت کنند.»
وی تاکید کرد:« وقتی می خواهید یک کاری را به صورت اصولی انجام دهید باید آن کار بر مبنای زیرساخت های اصولی باشد که این نکته خیلی مهمی است بنابراین در کنار پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک پزشکان برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک نیاز به پهنای اینترنت زیاد است.»
عدم هماهنگی بین بیمه های پایه
دکتر فرقان در ادامه گفت:« چالش بعدی برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک، عدم هماهنگی بین بیمه های پایه است یعنی بین بیمه ها از جمله بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت یکنواختی وجود ندارد که شما بتوانید از یک سامانه وارد شوید و بتواند برای هر دو بیمه اطلاعات را وارد کنید و برای بیماران نسخه الکترونیکی ثبت کنید. نکته بعدی بیمه های تکمیلی است که هنوز بیمه های تکمیلی به این طرح نپیوسته اند و بیماران برای اینکه بتوانند مبلغی که به عنوان بیمه تکمیلی می توانند دریافت کنند را بگیرند، با مشکل مواجه هستند و در این میان مردم آسیب می بینند. بیماران نباید با اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک سرگردان و معطل شوند.»
پرداختی ها به پزشکان باید به روز باشد
وی با طرح این پرسش که با اجرای این طرح برای پزشکان چه اتفاقی می افتد و چه منافعی باید برای پزشکان با اجرای این طرح در نظر گرفته شود، گفت:«پرداختی ها به پزشکان باید به روز باشد به دلیل اینکه پزشکان برای اینکه در طرح نسخه نویسی الکترونیک خدمت ارائه دهند باید هزینه اضافی کنند. پزشک نمی تواند وقتش را برای نسخه نویسی الکترونیک بگذارد و به یک کاربر برای نسخه نویسی الکترونیک نیاز است که هزینه به دنبال دارد و با این تعرفه ای که در حال حاضر در حوزه پزشکی داریم هزینه های پزشکان با تعرفه ها تناسبی ندارد.»
این پزشک عمومی در ادامه گفت:« در حالت عادی تعرفه ویزیت پزشکان بسیار پایین است وقتی که ویزیت پزشک عمومی تا متخصص و فوق تخصص بین 50 تا 100 هزارتومان است در مقایسه با هزینه های جاری کشور این عدد ، عدد واقعا پایینی برای پزشک است که باعث بی انگیزگی پزشکان می شود. وقتی تعرفه های پزشکان واقعی نیست نمی توانیم از پزشکان انتظار کار مضاعف داشته باشیم. ابتدا باید تعرفه ها را واقعی کنیم و بعد نسخه نویسی الکترونیک را اجرا کنیم.»
سودآوری اجرای نسخه نویسی الکترونیک برای بیمه ها
دکتر فرقان خاطرنشان کرد:«اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک به نفع بیمه ها است و سودآوری بسیاری برای بیمه ها دارد و می توانند منابع خود را نگهداشت کنند و در درازمدت هزینه های سازمان های بیمه گر چون قابل پایش است، کنترل می شود. لذا باید سهم بیمه ها از تعرفه ها افزایش پیدا کند نه اینکه با افزایش تعرفه ها پرداخت از جیب مردم افزایش پیدا کند. ما می گوییم تعرفه ها افزایش پیدا کند و آن سهمی که بیمه می پردازد سهم واقعی باشد و 70 درصد تعرفه ویزیت را بیمه ها پرداخت کنند در صورتی که در ایده آل ترین حالت در حال حاضر بیمه ها 30 درصد تعرفه ها را پرداخت می کنند و بیمار 70 درصد پرداخت می کند.»
وی در پایان گفت:« با توجه به اینکه وزارت بهداشت اعلام کرده تا اردیبهشت 1401 پزشکان در شرایطی می توانند نسخه کاغذی بنویسند مشخص نشده در این صورت پول پزشک چطور پرداخت می شود؟ آیا اگر پزشک نسخه کاغذی بدهد می تواند پول خود را از بیمه دریافت کند؟ »
معاون فنی تامین اجتماعی گفت: افزایش تعداد مراجعات به سامانه نسخه نویسی الکترونیک باعث کندی در سیستم است.
باشگاه خبرنگاران جوان -معاون فنی تامین اجتماعی گفت: قطعی سیستم به صورت سراسری نبوده و فقط کندی در برخی از مراکز وجود داشته که این کندی به دلیل استفاده بیش از حد در داروخانه‌ها و مراکز درمانی بوده است.
به گفته زراعتی امروز به پایداری سیستم رسیده‌ایم و قطعی‌های مربوط به چند روز اخیر برطرف شده است.
نسخه نویسی الکترونیک از اول دی ماه سال جاری آغاز شد و چند روزی است که این سامانه با اختلال و کندی رو به رو شده است.
پاسخ سازمان تامین اجتماعی به مشکلات سیستم درمان الکترونیک
در همین رابطه اعلام شد؛ پرتال معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی که در دو روز گذشته با کندی مقطعی در برخی مراکز مواجه شده بود؛ با تمهیدات اتخاذ شده و تعامل با سایر دستگاه‌ها، در اکثر مراکز پایدار شده و مشکلات موجود نیز با سرعت در حال بررسی و مرتفع شدن است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی سازمان تأمین اجتماعی، کندی مقطعی ایجاد شده در پرتال معاونت درمان که در دو روز اخیر باعث ایجاد مشکلاتی برای برخی مراجعان شده بود؛ با تلاش متخصصین فناوری اطلاعات و همکاری سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، در مسیر پایداری کامل بوده و وضعیت پرتال به صورت لحظه‌ای در حال رصد و پیگیری است.
لازم به یادآوری است از ابتدای دیماه تمامی اقدامات لازم برای ارائه سرویس پایدار و مناسب سامانه نسخه الکترونیک اتخاذ شده و فرآیند بهبود و تکامل سامانهها نیز به سرعت و با تمام امکانات و ظرفیت درحال انجام است.
گفتنی است که امروز بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی در هنگام مراجعه به داروخانه، با کاغذی پشت پیشخوان پذیرش رو‌به‌رو شدند که از قطعی سیستم نسخه نویسی حکایت داشت.
«برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک بیش از هر وزارتخانه ای وزارت ارتباطات و کسانی که با قسمت های برنامه ریزی نسخه الکترونیک سروکار دارند بر اجرای این طرح اصرار دارند.» « آیا این نباید برای ما چنین سوالی را مطرح کند که چرا سیستم هایی که به سیستم سلامت کشور ارتباط مستقیمی ندارند، اینهمه بر اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک اصرار دارند؟»
نایب رئیس انجمن داروسازان گفت: اگر برق داروخانه‌ها یا سامانه بیمه قطع باشد، نمی‌توان نسخه الکترونیک را پیچید و دارو تحویل بیمار داد.
باشگاه خبرنگاران جوان - علی فاطمی گفت: گاهی بیماران ترجیح می‌دهند مجدد به پزشک مراجعه کنند و دارو را آزاد با نسخه کاغذی از داروخانه‌ها دریافت کنند.
اکنون ۱۰۰ درصد نسخه‌های بیمه سلامت و ۸۰ درصد نسخه‌های تامین اجتماعی، الکترونیکی به داروخانه‌ها ارسال می‌شوند.
در چند روز اخیر برخی داروخانه‌ها با اعلام قطعی سامانه نسخه نویسی الکترونیک تامین اجتماعی به بیماران اعلام کردند امکان تحویل دارو ندارند.
دیروز زراعتی، معاون فنی تامین اجتماعی در واکنش به خبر قطعی سامانه نسخه نویسی گفت: افزایش تعداد مراجعات به سامانه نسخه نویسی الکترونیک باعث کندی در سیستم است.
بنابر اعلام انجمن داروسازان، قطعی سامانه بیمه تامین اجتماعی بیش از بیمه سلامت است و در آینده به ویژه در فصل تابستان با قطعی برق، داروخانه‌ها باید به دستگاه‌های ذخیره برق برای پاسخ به نیاز بیماران مجهز شوند.
محمدرضا کشاورز، بازرس هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران در یک برنامه رادیویی گفته است: طولانی شدن مدت تاییدیه گرفتن به دلیل قطعی مکرر سایت تامین اجتماعی، باعث میشود بیماران فکر کنند داروخانه‌ها به عمد این کار را می‌کنند تا نسخه را آزاد بپیچند که اعتراض و نارضایتی آن ها را در پی دارد.
بنابر تکلیف قانونی ، نسخه نویسی الکترونیکی از اول دی اجرایی شده است؛ اما یازدهم دی مرکز فناوری اطلاعات وزارت بهداشت با تاکید بر پیشبرد برنامه نسخه الکترونیک بدون توقف یا بازگشت به عقب، اعلام کرد که به سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه‌گر مشمول قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور اجازه داده میشود در موارد استثناء مانند قطع برق یا مشکلات ناشی از نواقص موجود در زیرساخت و امثال آن که باعث ایجاد تجمع مردم و قرار گرفتن در معرض خطر ابتلا به کرونا میشود، تا اول اردیبهشت ۱۴۰۱ نسبت به صدور، پذیرش و پرداخت نسخه کاغذی اقدام کنند.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران با بیان اینکه نسخهنویسی الکترونیک از جنبه‌های مختلف اهمیت دارد که شاید کمترین بخش آن، کاهش مصرف کاغذ باشد، در عین حال امکان شناسایی و نشاندار شدن بیمار برای هر اقدام و خدمت مراقبتی و درمانی، شناسائی و امکان حمایت از بیماران نیازمند، جلوگیری از جعل و تخلف و سوء استفاده از نسخ کاغذی،کاهش تقاضای القایی و ... از نتایج استقرار نسخه الکترونیک محسوب می‌شوند.
مهدی رضایی با اشاره به اینکه هم اکنون برنامه نسخه الکترونیک در ۲۹ استان به طور کامل (بیش از ۹۵ درصد نسخ) استقرار یافته و کلیه نسخ و اسناد تشخیصی درمانی به صورت الکترونیک مبادله میشود، گفت: در مراحل اولیه و تا زمان آشنایی کامل پزشکان با فرایند نسخه نویسی الکترونیک، کندی در تجویز نسخ، امری طبیعی است ولی با کسب مهارت و استفاده از قابلیتهای برنامه این مشکل تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد. در این راستا استفاده از نرم افزارهای مورد تایید، با قابلیتهای متنوع، متناسب با نیاز و سلیقه کاربران می‌تواند کمک کننده باشد.
وی ادامه داد: اگرچه تامین زیر ساخت لازم جهت دسترسی پایدار به بستر اینترنت و برق در حوزه عملکرد و وظایف این سازمان نیست، با این حال پیگیری‌های لازم از مبادی مربوطه انجام شده است. جهت استحقاق سنجی در مواقع اضطرار و قطعی مسیر نسخه نویسی، کد دستوری #۱۶۶۶* برای دریافت وضعیت بیمه ای فرد، عملیاتی است.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، افزود: در سامانه نسخه الکترونیک راهکارهایی برای صرفه جویی در زمان ویزیت بیماران پیش‌بینی شده است، از جمله ایجاد نسخ پرکاربرد حاوی خدمات و دارو که پزشکان در هر بار ویزیت بیمارانی با علائم مشابه می‌توانند از این ابزار استفاده کنند و در این صورت دیگر نیازی به انتخاب و ثبت مجدد دارو و خدمات نخواهند داشت. از سوی دیگر استفاده از نرم افزارهای مورد تایید، با قابلیتهای متنوع، متناسب با نیاز و سلیقه کاربران می‌تواند کمک کننده باشد.
وی تاکید کرد: با توجه به معماری سامانه نسخه الکترونیک، سازمان بیمه سلامت ایران تاکیدی به استفاده از پنل خود جهت استقرار نسخه الکترونیک ندارد. در این راستا اقدام به صدور گواهی برای شرکت‌های نرم افزاری که سرویسهای نسخه الکترونیک را پیاده سازی می‌کنند، کرده است. لذا مراکزی که از نرم افزارهایی برای مدیریت داخلی خود استفاده می کنند، در صورتی که شرکت مربوطه گواهی آزمایشگاه سازمان الکترونیک بیمه سلامت را دارا باشد، نیازی به درج مجدد نسخه در پنل سلامت را ندارد.
رضایی گفت: نسخهنویسی الکترونیک از جنبه‌های مختلف اهمیت دارد که شاید کمترین بخش آن، کاهش مصرف کاغذ باشد. امکان شناسایی و نشاندار شدن بیمار برای هر اقدام و خدمت مراقبتی و درمانی، شناسائی و امکان حمایت از بیماران نیازمند، جلوگیری از جعل و تخلف و سوء استفاده از نسخ کاغذی، جلوگیری از خطاهای ناشی از ناخوانا بودن نسخ کاغذی، کاهش تداخلات دارویی، کاهش تقاضای القایی و علاوه بر این فراهم سازی بستر تحقق پرونده الکترونیک سلامت، حداقل نتایج استقرار نسخه الکترونیک محسوب می‌شوند.
وی همچنین گفت: برای بهینه‌سازی زیر ساخت‌های سخت‌افزاری مطب پزشکان تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. همچنین در خصوص آموزش پزشکان، فایل‌های متعدد آموزشی در پلتفرم‌های مختلف تهیه و در سایت‌هایی نظیر آپارات قرار گرفته است که کاربران با مراجعه به این سایت‌ها دسترسی به این محتوای آموزشی خواهند داشت. علاوه بر این آموزش پزشکان و مراکز به صورت مستمر توسط ادارات کل استانی بیمه سلامت در حال انجام و مشکلات نیز به طور متمرکز از طریق مرکز ۱۶۶۶ و همچنین گروه‌های پشتیبانی واتساپی سازمان پاسخ داده میشود.
بنابر اعلام روابط عمومی سازمان بیمه سلامت ایران، وی در خاتمه بیان کرد: این سازمان ضمن استقبال از ارسال نقطه نظرات فنی و ارزشمند جامعه پزشکی و سایر ارائه دهندگان خدمات سلامت، آمادگی خود را جهت تشکیل جلسات مشترک به منظور بهره‌مندی هر چه بیشتر از نظرات فنی و تخصصی ایشان در انجام هر چه مطلوبتر تکالیف قانونی محوله اعلام نموده و اعتقاد دارد، پیشرفت و ارتقای برنامه‌های موجود با همدلی، همکاری و هم افزایی کلیه ذینفعان حوزه سلامت، تحقق خواهد یافت.
یک نماینده مجلس گفت: برخی از پزشکان که البته تعدادشان زیاد نیست بدلیل تعارض منافع حاضر نیستند که دفترچه‌های کاغذی حذف و سیستم الکترونیک اجرایی شود.
علی اکبر علیزاده برمی نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، از نسخه الکترونیکی حوزه سلامت سخن گفت و تأکید کرد: برخی از پزشکان که البته تعدادشان زیاد نیست به دلیل تعارض منافع حاضر نیستند که دفترچه‌های کاغذی حذف و سیستم الکترونیک اجرایی شود. چرا که بحث ثبت درآمدها و شفاف شدن آن مطرح است و طبیعتاً برخی می‌خواهند از پرداخت از مالیات و مسائل که براساس قانون بر گردن آنهاست، فرار کنند.
علیزاده با اشاره به نکات مثبت طرح نسخه الکترونیکی گفت: یکی از کارهایی که همهی دولت‌ها در جهت بهبود زندگی مردم انجام می‌دهند، این است که دست واسطه‌ها را از مجموعه اقدامات ضروری مردم کوتاه کنند از این رو بحث هوشمندسازی در تمام امور از این جهت مطرح و اجرایی میشود. یکی از مواردی که از گذشته در ایران کلید خورد و تبدیل به قانون شد بحث نسخه‌های الکترونیکی بود. تقریبا ۵ سال از عمر این موضوع می‌گذرد و به وزارت بهداشت ابلاغ شده و البته در آخر آذرماه این مهلت ۵ساله به پایان می‌رسد.
وی ادامه داد: برکات این موضوع مشخص است پرونده‌های الکترونیک اشخاص و افراد به عنوان نسخه‌های الکترونیک مطرح میشود و سابقه پزشکی هرکسی به هر جایی که برود مشخص است و خیلی راحت تمام سوابق پزشکی افراد به دست می‌آید.در حالیکه امروز تعدد مدل دفترچه ها،نوع نوشتن دفترچه ، بایگانی‌ها وجود دارد و دراین خصوص مشکلاتی ناخودآگاه بوجود می‌آید اما با اجرای کامل این طرح سوابق هر فردبیمار دست خودش است.
این نماینده مجلس شورای اسلامی ثبت سوابق و شکل‌گیری پرونده الکترونیک بیمار را مزیت فوق‌العاده نسخهنویسی الکترونیک عنوان کرد و گفت: صفحات سوم دفترچه‌های کاغذی بیمه که برای بیمار هست، اصلا برای فرد خوانا نیست و فرد نمی‌داند سابقه‌اش چه است، ضمن اینکه خیلی از پزشکان نیز برگه سوم را اصلاً مهر نمی‌زنند که به عنوان یک سابقه یا سند باقی بماند. با این اقدام سیستم داروخانه‌ها نیز یکپارچه میشود که هم به نفع مردم و هم پزشکان متعددی است که در لوایح و چهارچوب قانون کار می‌کنند و پرونده الکترونیک بیمار تکمیل میشود.
وی در خصوص مانع تراشی‌ها برای تحقق و اجرای این طرح الکترونیک گفت: متاسفانه به هر دلیلی دراین طرح کوتاهی‌های زیادی صورت گرفته است تا امروز که دیگر مهلت ۵ ساله تمام شده وزارت بهداشت باید موضوع را به طور کامل عملیاتی کنند. ما به حسن ظن نگاه می‌کنیم به گفته مسئولین وزارت بهداشت که معتقدند زمینه‌های این موضوع فراهم نشده است. البته رییس جمهور نیز دستور اجرای این طرح را دادند ما هم در مجلس اصرار داریم که نسخه‌های الکترونیک در همه بیمه‌ها و شهرها اجرایی شود. البته در بعضی نقاط ممکن است مشکلاتی باشد که باید آنها را حل کنند نه اینکه بدلیل اینکه در برخی نقاط مشکلاتی وجود دارد اصل موضوع را به فراموشی بسپارند. طبیعتا اگر کار را شروع کنند مجبور می‌شوند نقاط ضعف را هم حل کنند اما اگر اقدام نکنند همان نقاط ضعف بر موضوع غلبه می‌کند و مشکلات را می‌افزاید و مردم باید متاسفانه از این خدمات مفید محروم شوند.
وی تاکید کرد: باید وزارت بهداشت در زمان مقرر این طرح را کلید بزند و مشکلاتش را با تلاش حل و فصل کند تا هم پزشکان متعهد و متدین و متخصص امور کار خود را بهتر انجام دهند و هم مردم از این خدمات الکترونیکی بهره مند شوند.
علیزاده به تعارض منافع این موضوع اشاره کرد و گفت: اتفاقی که در نسخه‌های الکترونیک می‌افتد این است که همه چیز توسط پزشک ثبت میشود و دیگر مشخص است که دکتر و پزشک چه کرده و چگونه کارشان را انجام داده‌اند. طبیعتا در چهارچوب پذیرفته ای این روند قرار می‌گیرد که قانون آن را تعیین کرده از این رو همه مردم و پزشکان در این چارچوب باید عمل کنند. اما پیش از اجرای نسخه الکترونیک و با دفترچه‌های کاغذی می‌توانستیم هر احتمالی را بدهیم که ادعای یک فرد یا نفی آن سبب بسیاری از مشکلات شود.
این نماینده مجلس اظهار کرد: پزشکی یک بحثی است که در ارتباط با بیمار، نوعدار و و نوع ویزیت و مبلغ تعارض منافع زیادی برایش تعریف میشود. نتیجه این مسائل همین شد که بعضی از این پزشکانی که درآمد بالایی دارند که البته تعدادشان زیاد نیست به خاطر تعارض منافع حاضر نباشند در این سیستم قرار بگیرند تا درآمدهایشان ثبت و شفاف نشود چرا که طبیعتا برخی می‌خواهند از مالیات و همچنین بسیاری دیگر از مسائل که براساس قانون بر گردن آنهاست، فرار کنند. از آن طرف تعداد بسیاری از پزشکان متعهد ما را دچار این اتهام می‌کنند که همه پزشکان این رویکرد را دارند در حالیکه اینگونه نیست اگر ما به قانون عمل کنیم به نفع اکثریت مطلق متعهد به قانون و متدین است. باید تعداد محدودی که بخاطر تعارض منافع خلاف قانون عمل می‌کنند، مجبور شوند به قانون تمکین کنند چرا که این موضوع در نهایت به نفع نظام سلامت ماست.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: در 6 الی 7 ماه آینده نسخه نویسی الکترونیک را به طور کامل در کشور داریم و علیه کسانیکه با آن همراهی نکنند، از اهرم‌هایی همچون عدم تمدید مجوز مطب استفاده خواهد شد.
به گزارش فارس، این واقعیت بر کسی پوشیده نیست که در دنیای امروز استفاده از بسترهای الکترونیک در تمامی زوایای زندگی انسان‌ها ریشه دوانده است. کمتر چیزی را می‌توان تصور کرد که در آن رد پایی از آی تی و اینترنت نباشد. کشورهای مختلف نیز تلاش کرده اند که درعرصه‌های مختلف از جمله بانکداری، حمل و نقل، خدمات پزشکی و... به سمت استفاده از این قابلیت حرکت کنند. در کشور ما نیز دغدغه‌ی استفاده از بسترهای الکترونیکی در بخش خدمات درمانی از چند سال پیش مطرح شده است. به طوری که برای اولین بار در سال 1384 در قانون پنج ساله چهارم توسعه مسئله نظام سلامت الکترونیک مطرح شد. پس از آن نیز این موضوع به صورت مستمر در قوانین پنجم و ششم با تأکید بسیاری بیشتری مورد توجه قرار گرفت. حذف دفترچه‌های کاغذی و نسخه نویسی الکترونیک تا کنون فراز و فرود زیادی را طی کرده است. تا اینکه در نهایت همهی سازمان‌های بیمه ای کشور از دی 1400 با دستور مستقیم رئیس جمهور مکلف به استفاده از نسخه نویسی الکترونیک شدند.
نظرات سید جلیل میرمحمدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان را درباره‌ی نسخه نویسی الکترونیک جویا شدیم که حاصلش در ادامه می‌آید.
میرمحمدی ضمن اذعان به مزایای بیشمار نسخه نویسی الکترونیک تصریح کرد: ما نه تنها در بحث نسخه نویسی بلکه در همهی خدماتی که الان مورد نیاز است، ناگزیر هستیم که به سمت استفاده از بسترهای الکترونیک حرکت کنیم. مثلاً اسنپ، آموزش در دانشگاه‌ها و مدارس، بایگانی پرونده‌ها در ادارات، استفاده از اینترنت و موتورهای جستجو در زندگی روزمره، همه و همه نشان دهنده‌ی لزوم استفاده از آی تی است. یکی از چیزهایی که قانون وزارت بهداشت را مکلف کرده است که در آن از بسترهای الکترونیک استفاده کند، نسخه نویسی است. در قانون برنامه‌ی توسعه‌ی ششم صراحتاً به بحث پرونده الکترونیک اشاره شده است. این یک تکلیف قانونی است که باید انجام شود و از حدود 5 سال قبل، مجلس این الزام را برای وزارت بهداشت به وجود آورده است.
وی ادامه داد: وقتی بیماری به پزشک مراجعه کند و از نسخه نویسی الکترونیک برای ارائهی خدمات به او استفاده شود، عملاً یک پروندهی الکترونیک برای او ایجاد میشود. این اقدام مزایای قابل توجهی دارد. با نسخه نویسی به روش جدید، تمامی اطلاعات ثبت میشود و در مراجعات بعدی، امکان دسترسی به سوابق پزشکی بیماری وجود دارد. بنابراین، سیر بیماری، داروهایی که فرد استفاده کرده است و روند درمان به خوبی قابل مشاهده است. مشخص میشود که بدن بیمار به کدام دارو جواب داده و کدام دارو برایش موثر نبوده است. تمامی این مسائل به ارائهی خدمات بهتر به بیماران منجر میشود.
به گفته این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، مزیت دیگر نسخه نویسی الکترونیک برای بیمه گذار، وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و معاونتهای غذا و دارو است که به راحتی می‌توانند به سیاست گذاری بپردازند. از سوی دیگر، امکان پایش و رصد اقدامات انجام شده به وجود می‌آید. اینکه کدام پزشک داروی اضافی تجویز کرده است و یا تداخل‌های دارویی را رعایت نمی کند، مشخص میشود. به طور کلی، ارتقای مراقبت از بیمار را با استفاده از نسخه نویسی الکترونیکی خواهیم داشت.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در ادامه گفت: نهایتاً با اجرای نسخه نویسی الکترونیک دو اتفاق خوب در کشور می‌افتد، اول موفقیت درمان بیشتر خواهد شد و موضوع دوم اینکه، هزینه‌های درمان کاهش می‌یابد. پزشکان نیز با استفاده از این زیرساخت می‌توانند در کوتاه ترین زمان تصمیمات بهتری بگیرند و بیماری را به نحو بهتری درمان کنند.
میرمحمدی افزود: نکته‌ی دیگر این است که برخی از بیماران از امراض مزمن رنج می‌برند و با الکترونیک شدن نسخه نویسی نیازی به مراجعه‌ی مکرر آنها به مطب نیست. در قالب سیستم نتایج آزمایش‌ها و گزارش‌های دیگر به پزشک اعلام میشود و پزشک نیز تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.
به گفته‌ی میرمحمدی، نسخه نویسی الکترونیک باعث تسهیل کار داروخانه میشود. قبلاً در نسخه نویسی دستی با مشکلاتی از قبیل خوانا نبودن نسخه روبرو بودیم که گاهی اوقات داروها اشتباهی به بیمار داده میشد، در روش جدید این مشکلات رفع میشود. به طور کلی خطاهای پزشکی با نسخه نویسی الکترونیک از بین می‌رود.
این نماینده‌ی مجلس در مورد افزایش شفافیت در نظام پزشکی کشور با اجرای قانون نسخه نویسی الکترونیک تصریح کرد: یکی از مسائل مهم این است که بیماران مرتب به پزشکان مختلف مراجعه می‌کنند و داروهای متفاوتی برای آنها تجویز میشود، این به معنای افزایش هزینه‌های درمان برای مراجعان است. بعضی مواقع داروهای غیرمرتبط یا بیش از حد نوشته میشود و بعضاً اقدامات تشخیصی غیرضرور تجویز میشود. این مسائل نیز با نسخه نویسی الکترونیک از بین می‌رود و شفافیت اقتصادی افزایش می‌یابد. در این سیستم، میزان زمانی که پزشک برای بیمار گذاشته است، داروهایی که تجویز کرده و مسائل دیگر درج میشود و این به معنای بالا رفتن شفافیت است. امکان پایش و رصد اقدامات پزشکان توسط سازمان بیمه و معاونتهای غذا و دارو نیز به وجود می‌آید.
میرمحمدی ادامه داد: هر کاری در شروعش با یک سری موانع روبرو است. به طور مثال، وقتی که بحث استفاده از کارتابل الکترونیک در دانشگاه‌ها مطرح شد، مقاومت‌هایی در برابر آن وجود داشت اما به مرور استفاده از آنها به یک امر معمول تبدیل شد. به طوری که الان اگر بخواهیم به آن سیستم کاغذی برگردیم، در برابر آن مقاومت میشود. در مورد نسخه نویسی الکترونیک هم همین موضوع صادق است. من فکر می‌کنم که در این زمینه مسیر رو به رشدی را داریم. بعضی از شهرها پوشش بالایی تا 90 درصد دارند.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: تصور من این است که با استفاده از برخی مشوق‌ها و دادن آموزش‌های لازم به افراد می‌توانیم به خوبی این قانون را اجرا کنیم. هدف این نیست که در یک بازه‌ی زمانی خیلی کوتاه به نتیجه‌ی صد در صدی برسیم. وی ادامه داد: فکر می‌کنم در نظر گرفتن برخی مشوق‌ها برای پزشکانی که از این بستر استفاده می‌کنند، می‌تواند کمک کننده باشد. در نهایت، پزشکان، داروخانه‌ها و مراکز تشخیصی ملزم به استفاده از این بسترهای الکترونیک هستند و راهی ندارند جز اینکه به آن روی بیاورند.
میرمحمدی همچنین خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم در 6 الی 7 ماه آینده نسخه نویسی الکترونیک را به طور کامل در کشور داشته باشیم و علیه کسانیکه با آن همراهی نکنند، از اهرم‌هایی همچون عدم تمدید مجوز مطب استفاده خواهد شد. باید با استفاده از مشوق‌ها و الزامات گوناگون افراد و مراکز را به سمت استفاده از این بسترهای الکترونیک و بهره‌مندی از مزایای بیشمار آن سوق دهیم.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پایان تصریح کرد: به طور کلی، هنوز در ابتدای راه اجرای قانون نسخه نویسی الکترونیک هستیم و بیمه‌ها و وزارت بهداشت به صورت تکلیفی به آن ورود نکرده اند. اما با این حال، شرایط خوبی داریم و روند رو به رشدی را طی کرده ایم. مراکز و افراد چاره ای جز استفاده از بسترهای الکترونیک در بخش خدمات درمانی ندارند. البته باید این را هم در نظر داشته باشیم که هنوز زیرساخت‌های آی تی به لحاظ نرم افزاری به صورت کامل برای این طرح آماده نیست که باید برای رفع آنها اقدامات لازم انجام شود.
علی شمیرانی - ظاهرا راه‌اندازی برخی خدمات الکترونیکی بر خلاف آنچه انتظار می‌رفت نه تنها به تسهیل و تسریع امور منجر نشده، بلکه در روالی معکوس به ماجرایی تلخ تبدیل می‌شوند.
امیر پروسنان - ایرنا- چالش‌ها و راهکارهای حل مشکلات طرح نسخه الکترونیک در نشستی تخصصی با حضور برخی مجریان و ذینفعان این طرح برگزار و مسائل پیرامون آن از جمله دلایل ۱۶ سال تعلل در اجرای آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش پژوهشگر ایرنا، یکسان نبودن استانداردها و کدینگ بیمه‌ها، امنیت سامانهها و همراهی جامعه پزشکی با طرح نسخه الکترونیک از جمله مباحثی است که در زمینه اجرای طرح نسخه الکترونیک مطرح میشود. مباحثی که در نشست «نسخه الکترونیک، چالش‌ها و راهکارها» باهمکاری خانه اندیشه ورزان و اندیشکده حنان برگزار شد.
اکنون ۳۸ سامانه و پلتفرم در سازمان بیمه سلامت و ۴۸ سامانه در سازمان تامین اجتماعی در زمینه نسخه الکترونیک در حال فعالیت هستند.مباحثی مانند تنظیم‌گیری و تولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه سلامت الکترونیک نیز در این نشست مورد بحث قرار گرفت. اکنون ۳۸ سامانه و پلتفرم در سازمان بیمه سلامت و ۴۸ سامانه در سازمان تامین اجتماعی در زمینه نسخه الکترونیک در حال فعالیت هستند.
بیمه سلامت سامانه خدمات شهروندی دارد
«بهمن برزگر» مجری طرح نسخه الکترونیک در سازمان بیمه سلامت در این نشست گفت: سامانه خدمات غیرحضوری یا شهروندی به آدرس www.bimehsalamatiranian.ir برای خدمات شهروندی از طرف سازمان بیمه سلامت راه‌اندازی شده که افراد با وارد کردن کد ملی و تلفن همراه و دریافت رمز به صورت پیامکی می‌توانند وارد این سامانه شوند. همه خدمات بیمار که در سامانه الکترونیک ثبت میشود، در این سامانه برای بیمار قابل رویت است. اگر بیمار به پزشک مراجعه کرده و پزشک بخواهد سابقه بیمار را ببیند، یک گزینه را زده و پیامکی برای بیمار ارسال میشود و با در اختیار قرار دادن پیامک، پزشک می‌تواند سابقه بیمار را مشاهده کند.
نسخه الکترونیک، پرونده الکترونیک سلامت و مرکز تبادل اطلاعات اهمیت دارد. باید بپذیریم در نظام سلامت، حداقل ۱۵ سال وارونه عمل کردیم.برزگر افزود: بیمه‌ها بخشی از پرونده الکترونیک سلامت را که مربوط به خدمات سرپایی میشود، برای کسانی که مراجعه کرده و خدمات ثبت شدند، برای بیمه‌شده نشان می‌دهند. همین حد که وجود دارد، از ۱۵ سال ادعای پرونده الکترونیک سلامت جلوتر است.
مجری طرح نسخه الکترونیک در سازمان بیمه سلامت اظهار کرد: نسخه الکترونیک، پرونده الکترونیک سلامت و مرکز تبادل اطلاعات اهمیت دارد. باید بپذیریم که در نظام سلامت، حداقل ۱۵ سال وارونه عمل کردیم. بیمه‌ها بر اساس نیاز به موضوع نسخه الکترونیک وارد شدند. وقتی درباره نسخه الکترونیک صحبت می‌کنیم، نیاز متاخر است. مرکز تبادل اطلاعات، یک نیاز فنی است. در سال‌های گذشته، متولی دفترچه کاغذی بیمه‌ها بودند، بنابراین متولی نسخه الکترونیک هم بیمه‌ها هستند.
وی ادامه داد: کدینگ که از طرف نهاد متولی منتشر شد، به درد بیمه‌ها نخورد و بیمه‌ها مجبور شدند کدینگ تولید کنند، زیرا این استانداردها پاسخ نیازهای بیمه‌ها را نداده بود.
«مهدی یوسف‌زاده» مدیر طرح ملی سلامت الکترونیک شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور در این نشست گفت: باید به این توجه کنیم که بعد از ۱۶ سال با چه پروژه‌ای مواجه هستیم و اجزای کلان پروژه نسخه الکترونیک چیست. وزارت بهداشت تا پیش از سال ۱۳۹۷ پروژه پرونده الکترونیک را حداقل سه بار افتتاح کرد. برخی می‌گویند چرا نسخه الکترونیک شتاب‌زده اجرا شده است؛ آن هم در حالی که پرونده الکترونیک سلامت در سال ۱۳۹۷ به صورت رسمی افتتاح شد. ایجاد پرونده الکترونیک سلامت و نسخه الکترونیک به معنی ایجاد یک اتوماسیون داخلی برای وزارت بهداشت نیست.
این استاد دانشکده مخابرات وزارت ارتباطات ادامه داد: مردم استقبال نشان داده و استارتاپ‌ها نزدیک به دو سال است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. کسی از این بدش نمی‌آید که در صف تمدید اعتبار دفترچه کاغذی بیمه نماند. این طور نیست که مردم آماده پذیرش بستر الکترونیک نباشند. حتی برخی کرونا را بهانه می‌آورند. در حالیکه کرونا یکی از اتفاقاتی است که منجر به راه‌اندازی بستر الکترونیک در حوزه سلامت شد.
موضوع امضای الکترونیک در زمینه نسخه الکترونیک مطرح است که وزارت بهداشت اجرای این کار را به سازمان نظام پزشکی سپرد. چرا تاکنون اجرا نشده است؟یوسف‌زاده افزود: کدینگ خدمات یکی از وظایف وزارت بهداشت بوده که در سال‌های جاری این کار را با تاخیر انجام داد. موضوع امضای الکترونیک در زمینه نسخه الکترونیک مطرح است که وزارت بهداشت اجرای این کار را به سازمان نظام پزشکی سپرد. چرا تاکنون اجرا نشده است؟ وزارت بهداشت همواره امید داشت که این طرح را به تاخیر بیندازد. موضوع دیگر، بحث امنیت است. به نظر می‌رسد بحث امنیت و جان بیمار، تنها مواردی است که همواره می‌توان گفت و نتیجه گرفت. اگر این پروژه در ۱۶ سال اخیر نتیجه نگرفت، به دلیل همین دو کلمه بود.
مدیر طرح ملی سلامت الکترونیک شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور گفت: پرونده الکترونیک سلامت تنها موضوعی است که به طور مستقیم به وزارت بهداشت مربوط است. زیرا همه اجزا باید اطلاعاتشان در یک جا به عنوان پرونده الکترونیک سلامت تجمیع شود. سامانه «سپاس» تا امروز ایجاد نشده است.
وی درباره موضوع اخیر و انتشار اطلاعات «بهرام عین‌اللهی» وزیر بهداشت در فضای مجازی توسط یکی از پزشکان بیان کرد: کد ملی وزیر بهداشت از کجا لو رفته است؟ از سامانه واکسیناسیون وزارت بهداشت. حالا آیا این مشکل امنیتی نیست؟ پزشکی که به عنوان معتمد به سیستم دسترسی داشته، اطلاعات را از سامانه برداشته و منتشر کرده است.
یوسف‌زاده اظهار کرد: کارمندان بانک به اطلاعات بانکی افراد دسترسی دارند، حالا اگر مبلغ حساب بانکی افراد را در فضای مجازی منتشر کنند، به معنی رخداد امنیتی است؟
چالش امنیت در نسخه الکترونیک
«محبوبه گلستانی» نماینده سازمان نظام پزشکی در این نشست گفت: پزشکان در این مدت به دلیل پیدا نکردن قلم دارو یا خدمات خاصی که می‌خواستند ثبت کنند، دچار مشکل شدند. مساله مهمی که در سطح کلان باید به آن توجه شود، موضوع امنیت است. پزشکی که فراموش کرد از سامانه خارج شود و همکار بعدی آمده و در سامانه نسخه نوشته است، مسئولیت آن با چه کسی است؟ ممکن است نام کاربری و رمز عبور پزشک در اختیار شخصی قرار گرفته و آن شخص سوء استفاده کند.
وی ادامه داد: در یکی از گروه‌ها دیدم که همکار ما نوشته که نسخه ننوشته اما از بیمه برای او پیامک رفته که نسخه نوشته؛ این مسائل جدید است و همچنان مشکلات قدیمی نیز ادامه دارد.
گلستانی درباره انتشار اطلاعات وزیر بهداشت توسط یکی از پزشکان در فضای مجازی نیز اظهار کرد: با توجه به اهمیت و جایگاه کد ملی، دسترسی به کد ملی افراد مساله مهمی است. حالا اگر موضوع الکترونیک را کنار بگذاریم، آیا در زمان دفترچه کاغذی کسی حاضر بود کد ملی و تاریخ تولد را در اختیار کسی بگذارد؟
بیش از ۱۰ سال است که سلامت الکترونیک در جهان نهادینه شده است. سلامت الکترونیک و فناوری اطلاعات، دانش کشور ما نیست اما می‌تواند فاصله ما را با کشورهای توسعه‌یافته کم کند. در زمینه استانداردهای فناوری اطلاعات، دچار غفلت هستیم.کدینگ سامانهها یکسان نیست
«افشین نیاکان» عضو کمیسیون سلامت سازمان نظام صنفی یارانه‌ای در این نشست گفت: مشکل ما کاملا زیرساختی است. استانداردها بین همه نهادها باید یکی باشد. در حال حاضر کدینگ بیمه‌ها با یکدیگر متفاوت است و حتی با کدینگ وزارت بهداشت هم تفاوت دارد و هرکدام دلایل خودشان را دارند. شرکت‌ها به این دلیل که می‌خواهند با بیمه‌های مختلف کار کنند، باید با یک کدینگ متفاوت کار کنند. در این میان کدینگ وزارت بهداشت هم به درد نمی‌خورد. بنابراین شالوده کار که کدینگ است، تفاوت دارد.
وی بیان کرد: بیش از ۱۰ سال است که سلامت الکترونیک در جهان نهادینه شده است.
«بتول مهرشاد» مشاور فنی مدیر پروژه نسخه الکترونیک در سازمان تامین اجتماعی نیز در این نشست اظهار کرد: سلامت الکترونیک و فناوری اطلاعات، دانش کشور ما نیست اما می‌تواند فاصله ما را با کشورهای توسعه‌یافته کم کند. در زمینه استانداردهای فناوری اطلاعات، دچار غفلت هستیم.
«شاهین طبری» مدیر سامانه مداریو نیز در این نشست گفت: ذات کار پزشک، وقت فروختن است و وقتی دست‌اندازی در کار او ایجاد میشود، باید منافع آن هم دیده شود. تعداد قابل توجهی از پزشکان تفاوت نوشتن یا ننوشتن نسخه الکترونیک را نمی‌دانند. پیش از این، پزشک یک خودکار بر می‌داشت و روی کاغذ نسخه می‌نوشت اما در حال حاضر باید کامپیوتر و اینترنت و غیره را داشته باشد. بنابراین باید هزینه این زمان پرداخت شود.
متاسفانه در کشور ما تا زمانی که فشار نباشد، کار انجام نمی‌شود. با وجود مشکلاتی که داریم، همه تیم ما در حال کار هستند تا طرح نسخه الکترونیک اجرا شود. در دوران گذاریم و باید تحمل کنیم.
تا زمانی که فشار نباشد، کار انجام نمی‌شود
«حسین قناعتی» رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این نشست گفت: متاسفانه در کشور ما تا زمانی که فشار نباشد، کار انجام نمی‌شود. با وجود مشکلاتی که داریم، همه تیم ما در حال کار هستند تا طرح نسخه الکترونیک اجرا شود. در دوران گذاریم و باید تحمل کنیم.
وی ادامه داد: در نظام‌های دولتی از لحاظ مدیریتی نسبت به بخش خصوصی، بزرگترند و انسجام مدیریتی بهتری هم ندارند. هر ۴ سال یک بار، رئیسان دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها تغییر می‌کنند و با تجربه جدید مواجه می‌شویم.
قناعتی گفت: دولت باید نقش تنظیم‌گری و تولیت داشته و کار برون‌سپاری شود. هرچند برون‌سپاری مشکلاتی مانند رانت و غیره به همراه دارد. موضوع کرونا باعث جهش در اجرای طرح نسخه الکترونیک شد.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی گفت: درحال حاضر بیش از ۸۰ درصد نسخ را به صورت الکترونیکی دریافت می‌کنیم و در برخی استانها این رقم به ۱۰۰ درصد نیز رسیده است.
به گزارش فارس، میرهاشم موسوی در مراسم تکریم و معارفه مدیرکل درمان تأمین اجتماعی استان تهران اظهار داشت: خدمت در حوزه درمان از مصادیق خیر جمعی است و کادر درمان تأمین اجتماعی بابت چنین توفیقی شکرگزار خداوند است. کادر درمان در شرایط سخت و بیماری کرونا که همه دنیا را درگیر کرده است؛ ایثارگرانه و جانانه مشغول خدمت‌رسانی هستند. به روح شهدای عزیز سلامت درود می‌فرستیم و برای همکاران محترم و پرتلاش حوزه درمان که همچنان با جوانمردی پای عهد و پیمان هستند؛ آرزوی سلامتی می‌کنیم.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به اصل ۲۹ قانون اساسی که برخورداری از تأمین اجتماعی را حق همگانی می‌داند؛ گفت: عدالت، امنیت، آسایش و آسودگی خاطر، که همگی از آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی هستند باید از طریق تأمین اجتماعی محقق شوند اما واقعیت این است که هنوز بسیاری از مردم از حقوق خود نسبت به تأمین اجتماعی مطلع نیستند و آگاهی مناسبی نسبت به تأمین اجتماعی در سطح جامعه وجود ندارد. مطالبه‌گری نسبت به تأمین اجتماعی را نه تنها تهدید نمی‌دانیم بلکه این رویکرد، فرصتی برای سازمان و نظام رفاه و تأمین اجتماعی است و باید بیش از گذشته به این حوزه توجه داشته باشیم و رویکرد انتقادی و مطالبه‌گری نسبت به تأمین اجتماعی را از درون این سازمان تقویت کنیم.
موسوی ادامه داد: برای مثال بسیاری از اقشار مختلف مردم نسبت به مقوله مهمی همچون طرح بیمه خانواده ایرانی آگاهی ندارند و بسیاری از مردم و بانوان مزایای این طرح را نمی‌شناسند لذا باید مردم را برای استفاده از خدمات تأمین اجتماعی آگاه کنیم. درمان تأمین اجتماعی نیز از مصادیق مهم حق همگانی است؛ تأمین اجتماعی وظیفه ارائه خدمات درمانی به نیمی از جمعیت کشور را دارد و کیفیت خدمات درمانی به عنوان حق همگانی، باید مورد مطالبه عمومی باشد. این وظیفه ماست که متناسب با هزینه‌ای که برای خدمات درمانی پرداخت میشود؛ خدمات با کیفیت و مطلوب تولید کنیم، همچنین در حوزه خرید خدمات سلامت با کیفیت و رسیدگی در اسناد پزشکی موظفیم که از اموال و منابع جامعه تحت پوشش تأمین اجتماعی به دقت صیانت کنیم.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر توصیه به دولتمردان برای استفاده از نظارت مردمی، گفت: حوزه درمان از جمله بخش‌هایی است که امکان استفاده از این ظرفیت به خوبی فراهم است و باید با ایجاد سازوکار دقیق و کارآمد، بهترین استفاده از نظارت مردمی صورت گیرد.
موسوی خرید خدمات راهبردی درمانی را مورد تأکید قرارداده و گفت: ما وظیفه داریم که تعهدات خود را در قبال جامعه برای ارائه خدمات درمانی مطلوب اجرا کنیم و هدف‌گذاری و افق چشم‌انداز ما در حوزه درمان تأمین اجتماعی، تحقق فرمایش مقام معظم رهبری است که فرمودند بیمار بجز رنج بیماری نباید مشکل دیگری داشته باشد.
وی استفاده بهینه از منابع انسانی و منابع فیزیکی را از دیگر مسائل بسیار مهم در حوزه درمان تأمین اجتماعی دانست و اظهار داشت: توجه به ظرفیت بالای منابع انسانی در حوزه درمان از اولویت‌های ویژه ماست و باید از انگیزه نیروی انسانی برای ایجاد تحول در سازمان استفاده کنیم. در حوزه درمان تأمین اجتماعی، قطعاً با توجه به امکانات و ظرفیت‌های موجود، کارهای بزرگی قابل انجام است و نقش مثبت و ارزشمند کادر درمان در خانواده بزرگ تأمین اجتماعی غیر قابل انکار است.
موسوی کاهش پرداخت از جیب مردم را از تکالیف قطعی و بسیار مهم تأمین اجتماعی برشمرد و گفت: در بیماری‌های صعب العلاج باید صیانت مالی از بیماران را توسعه دهیم زیرا بروز چنین بیماری‌هایی در صورت ضعف در صیانت مالی از بیمار، ممکن است منجر به ایجاد شرایط ناگوار برای خانواده‌ها شود.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی طراحی نظام ارجاع و پزشک خانواده را از دیگر اولویت‌ها دانست و گفت: امیدواریم در قانون بودجه سال آینده، تکلیف قانونی مشخصی برای این مسئله تعیین شود چرا که اکنون بعد از گذشت ۹ سال از شروع برنامه پزشک خانواده در ۲ استان، لزوم تکمیل این طرح‌ها کاملا روشن است.
موسوی با اشاره به پیشرفت موفقیت‌آمیز برنامه نسخه الکترونیک، تکمیل این برنامه را از اولویت‌های سازمان تأمین اجتماعی دانسته و وعده رفع مشکلات و کاستی‌های احتمالی آن را داد.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: درحال حاضر بیش از ۸۰ درصد نسخ را به صورت الکترونیکی دریافت می‌کنیم و در برخی استانها این رقم به ۱۰۰ درصد نیز رسیده است. تأمین اجتماعی هوشمند و ایجاد پرونده الکترونیک سلامت گام بعدی ما در این مسیر است و به دنبال جایگزین کردن قواعد الکترونیک با مداخلات انسانی می‌رویم.
موسوی با اشاره به تعداد زیاد نیروهای قراردادی در حوزه درمان تأمین اجتماعی گفت: مطالبه درست و برحق کادر درمان بویژه پزشکان و پرستاران برای تبدیل وضعیت را پیگیری کرده و انتظار داریم که با فراهم شدن آسایش خاطر و امنیت شغلی همکاران خدمات مطلوب‌تری به جامعه ارائه شود.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی ایجاد تحول و پیشرفت را در بسیاری موارد با اصلاح رویکردهای مدیریتی قابل انجام دانست و گفت: در موارد زیادی با کارهای کوچک و بدون نیاز به صرف هزینه می‌توانیم آثار قابل توجهی در زمینه پیشرفت و تحول ایجاد کنیم و برخی گره‌گشایی‌ها تنها از طریق بازنگری فرآیندها قابل انجام هستند که انتظار داریم مدیران سازمان اینگونه موارد را با جدیت بیشتر مورد توجه قرار دهند.
موسوی در پایان از زحمات داریوش پناهی‌زاده مدیرکل سابق درمان تأمین اجتماعی استان تهران قدردانی و برای بابک عدلی که از پزشکان متخصص تامین اجتماعی است، برای تصدی این مسئولیت و خدمت شایسته به بیمه شدگان آرزوی موفقیت کرد.
طرح نسخهنویسی الکترونیکی که در برخی کشورهای اروپایی قدمتی ۳۰ساله دارد، در ایران از سال۹۵ به‌صورت آزمایشی و محدود آغاز شد و پزشکان طرف قرارداد با بیمه‌ها ملزم به استفاده از این سیستم شدند.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ضمن اشاره به چالشهای اجرای نسخهنویسی الکترونیک گفت: تاکنون پیش آمده است که پزشک، نام کاربری و رمز عبور خود را به داروخانه یا منشی داده است و آنها به جای پزشک، نسخه الکترونیک را نوشته یا وارد سامانه کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم, اجرای نسخهنویسی و نسخهپیچی الکترونیک باعث میشود برخی از خطاهای پزشکی که در نتیجه بدخط نوشتن نام برخی داروهاست از بین برود و در نتیجه عوارض داروها کاهش یابد.
کاهش تداخلات دارویی، تقاضای القایی، مدیریت بهینه مصرف دارو، فراهم شدن امکان نظارت بیشتر بر نسخ تجویزی و ... از دیگر مزایای الکترونیکی شدن نسخهنویسی هستند. از ابتدای دیماه طرح نسخهنویسی الکترونیک در سراسر کشور به طور رسمی و جدی‌تر آغاز شد؛ طرحی که به نظر می‌رسید گامی مثبت در راستای بهبود کیفیت خدمت‌رسانی به بیماران باشد اما این روزها بروز برخی مشکلات سامانهها، باعث برهم خوردن آرامش بیماران و پزشکان شده است.
علی فاطمی در گفتگو با تسنیم، درباره چالشهای اجرای نسخه نویسی الکترونیک اظهار کرد: چند مسئله مهم در خصوص نسخ الکترونیک باید رعایت شود؛ یکی بحث امنیت سامانه از لحاظ حملات سایبری است؛ متأسفانه به نظر می‌رسد سامانه‌های نسخ الکترونیک امنیت کافی ندارند؛ در آذرماه امسال مدیرکل مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت نامهای نوشت و اعلام کرد که هنوز گواهی‌نامه امنیتی این سامانهها از سوی "افتا" صادر نشده است.
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران درباره مشکلات دیگر نسخهنویسی الکترونیک نیز بیان داشت: در نسخهنویسی الکترونیک ممکن است کد دارو اشتباه وارد و دارو اشتباه به بیمار تحویل داده شود. پزشکان براساس لیستی که در سامانه باز میشود دارو انتخاب می‌کنند که این کار براساس نام دارو انجام میشود؛ برای مثال ممکن است یک پزشک بخواهد 50 عدد قرص تجویز کند اما به جای آن، فرم آمپول را انتخاب کند. یا دوزهای دارو را اشتباه انتخاب کند مثلا به جای دوز 5 میلی گرم دوز 50 میلی‌گرم را انتخاب کند.
فاطمی ادامه داد: مشکل دیگر نیز نبود امضای الکترونیک است؛ هر پزشکی باید امضای الکترونیک داشته باشد تا مطمئن شویم که نسخه را واقعاً خود پزشک نوشته است زیرا تاکنون پیش آمده است که پزشک، نام کاربری و رمز عبور خود را به داروخانه یا منشی داده است و آنها به جای پزشک، نسخه الکترونیک را نوشته یا وارد سامانه کرده‌اند؛ درواقع پزشک وقتی بیمار را معاینه می‌کند نسخه را روی کاغذ نوشته و تحویل منشی میدهد تا او این نسخه را وارد سیستم کند و ممکن است در این شرایط منشی نسخه را اشتباه وارد کند و دارو به بیمار اشتباه داده شود؛ البته این مسئله بیشتر در بیمه تأمین اجتماعی رخ داده است. در بیمه سلامت به علت آن که حتما باید کد رهگیری صادرشود همان لحظه نسخه ثبت میشود.
وی با بیان اینکه این مسئله می‌تواند مشکلات حقوقی و تبعات بسیار جدی به بار بیاورد؛ گفت: در چنین شرایطی مشخص نمی‌شود این اشتباه از سوی پزشک انجام شده یا منشی او؛ زیرا امضای الکترونیک وجود ندارد؛ متولی امضای الکترونیک نیز سازمان نظام پزشکی است.
وی با بیان اینکه از زمان اجرای نسخ الکترونیک وقت بیماران خواه ناخواه در مراکز درمانی و داروخانه‌ها بیش از پیش گرفته میشود، خاطرنشان کرد: علت این امر این است که تا قبل از اجرای نسخ الکترونیک، داروخانه موظف بود که فقط در سیستم داروخانه اطلاعات را وارد کند اما الان مجبور است برای یک بیمار وارد سامانه تأمین اجتماعی و برای بیمار بعدی وارد سامانه بیمه سلامت شود که این مسئله به دلیل عدم کدینگ استاندارد، یکپارچه نشده است و باید سامانهها یکپارچه شوند تا داروخانه ها فقط در یک سیستم و سامانه اطلاعات بیمار را وارد کنند. متأسفانه این مشکل زیرساختی برطرف نشده و از سوی دیگر به دلیل کندی سیستم‌ها و قطعی آنها مشکلاتی برای خدمت‌رسانی به بیماران ایجاد شده است.
نسخه الکترونیک؛ موضوع چالش‌برانگیز این روزهای نظام سلامت کشور است که البته با انتشار اطلاعات هویتی و بیمه‌ای وزیر بهداشت از سوی یک پزشک، جنجالی‌تر هم شده و این شبهه را ایجاد کرده که در این سامانه چگونه از اطلاعات شخصی و اسرار پزشکی بیماران حفاظت میشود و آیا امکان سوء استفاده از این اطلاعات وجود دارد؟
به گزارش ایسنا،باید توجه کرد که نسخه الکترونیک یکی از ملزومات دنیای امروز بوده و در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا در حال اجراست. در ایران نیز در راستای صرفه‌جویی در هزینه‌ها و همچنین پیگیری دقیق و سیستماتیک ارائه خدمات سلامت، رصد وضعیت تعرفه‌های بهداشتی و درمانی دریافتی از مردم، پیشگیری از تقاضاهای القایی در حوزه درمان و... . باید به سمت اجرای درست این طرح حرکت میشد و از سالها پیش نیز بسترسازی برای آن آغاز شده است.
اما موضوعی که اخیرا خبرساز شده آن است که عنوان میشود دسترسی به اطلاعات هویتی و اسرار پزشکی و بیمه‌ای بیماران، از طریق کد ملی قابل دسترس است؛ موضوعی که اخیرا بیشتر بر سر زبان‌ها افتاده و نگرانی سوءاستفاده از اطلاعات بیمه‌شدگان را افزایش داده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد که باید قوانین حقوقی و قضایی پیشگیرانه و دقیقی برای پیشگیری از فاش شدن اطلاعات بیمه‌شدگان در نظر گرفته شود تا شاهد سوءاستفاده و نشر اطلاعات بیمه‌شدگان از سوی پزشک و حتی غیر پزشک نباشیم. البته در همین زمینه عبدالرحیم ترابی- مدیر کل حقوقی سازمان بیمه سلامت اعلام کرد که انتشار اطلاعات هویتی و محرمانه بیمه‌شدگان توسط پزشکان یا در اختیار قرار دادن نام کاربری و کلمه عبور سامانه نسخه الکترونیک، جرم محسوب شده و این موضوع پیگرد قانونی دارد.
وی نشر اطلاعات بیمه‌شدگان را مصداق بارز نقض حریم خصوصی و افشای اطلاعات و همچنین نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی دانست که پیگیرد حقوقی دارد و تاکید می‌کند که «دسترسی به سوابق بیمه‌شدگان از قبیل سابقه دارو و خدمات پاراکلینیک تجویزی برای بیماران فقط با اجازه بیمه شده و به وسیله رمز دو مرحله‌ای فراهم است و این اطلاعات در حال حاضر فقط به پزشکان نمایش داده میشود.»
در هر حال اجرای نسخه الکترونیک از ابتدای دی ماه ۱۴۰۰ به صورت کشوری الزامی شده و پیش از این الزام قانونی، هشدارهایی در رابطه با چالشهای حقوقی و امنیتی آن داده شده بود؛ به طوری که پیش از این سازمان نظام پزشکی به عنوان سازمان صنفی پزشکان نقایص جدی را متوجه این طرح دانسته و اعلام کرده بود که ایجاد قوانین جدید در حوزه دوراپزشکی و نسخهنویسی الکترونیک از راه دور، ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک امن و استقرار لجستیک نظارتی با حمایت سایر دستگاه‌ها در سازمان نظام پزشکی، از جمله راهکارهای حل این نقایص است تا بتوان نسخه الکترونیک را به صورت ایمن اجرایی کرد.
پشتوانه‌های قانونی نسخه الکترونیک
در عین حال نسخه الکترونیک در کشور پشتوانه قانونی نیز دارد. به طوری که بر اساس اعلام سازمان بیمه سلامت، این سازمان طبق تکالیف قانونی خود و در راستای اهداف برنامه ششم توسعه کشور و بند «ث» ماده ۶۷ و بند «چ» ماده ۷۰ و بند «ج» تبصره ۱۷ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ و همچنین سیاست‌های ابلاغی در حوزه سلامت موظف شد که برنامه نسخهنویسی الکترونیک و حذف دفترچه‌های کاغذی را اجرایی کند. بنابراین نسخه نویسی الکترونیک از آبان ۱۳۹۸ با اجرا در ۲۳۵ شهر توسط این سازمان آغاز شد و در حال حاضر هم در کشور الزامی شده است.
همچنین در برنامه پنجم و ششم توسعه نسبت به اجرای نسخهنویسی الکترونیک تاکید شده و در ماده ۷۴ برنامه ششم توسعه درباره نسخهنویسی الکترونیک گفته شده که «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هدف ارائه خدمات الکترونیک سلامت مکلف است در مدت دو سال اول اجرای قانون برنامه نسبت به استقرار سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان و سامانه‌های اطلاعاتی مراکز سلامت با هماهنگی پایگاه ملی آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور با حفظ حریم خصوصی، منوط به اذن آنها و محرمانه بودن داده‌ها و با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اقدام کند.»
در ادامه این ماده قانونی ذکر شده است که «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است با همکاری سازمان‌ها و مراکز خدمات سلامت و بیمه سلامت، حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از استقرار کامل سامانه فوق، خدمات بیمه سلامت را به صورت یکپارچه و مبتنی بر فناوری اطلاعات در تعامل با سامانه «پرونده سلامت الکترونیک ایرانیان» ساماندهی نماید.»
بنابراین در برنامه ششم توسعه، قانون‌گذار تاکید کرده است که اجرای ارائه خدمات الکترونیک سلامت باید با اولویت "حفظ حریم خصوصی"، "حفظ محرمانگی داده‌ها"، "اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع" اجرا شود. بر این اساس باید از متولیان سلامت کشور پرسید که از یکم دی ماه ۱۴۰۰ که اجرای نسخه الکترونیک الزامی شده است، کدام یک از این اولویت‌ها در کشور استقرار یافته‌اند، آیا سیستم نسخه الکترونیک در جهت حفظ محرمانگی اطلاعات و حریم خصوصی بیماران واقعا امن بوده و امکان هک یا سوءاستفاده از آن وجود ندارد؟ برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع چه زمانی سراسری میشود؟. بر همین اساس به نظر می‌رسد که آنچه امروز در حوزه نسخه الکترونیک شاهدش هستیم، اجرای بخشی از قانون است و نه تمام آن؛ به طوری که اولویت‌هایی مانند پرونده الکترونیک سلامت، اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع و ... همراه آن نیست و همین موضوع می‌تواند به محلی برای چالش تبدیل شود.
چرا حضور پرونده الکترونیک سلامت در کنار نسخهنویسی الکترونیک ضروری است؟
همانطور که پیش از این گفته شد، طبق قوانین بالادستی همچون برنامه ششم توسعه، یکی از اولویت‌های اجرای نسخه الکترونیک، وجود و تکمیل پرونده الکترونیک سلامت است. باید توجه کرد که پرونده الکترونیک سلامت حاوی کلیه اطلاعات بهداشتی، پزشکی، تشخیصی و درمانی خانواده است و سابقه افراد برای مراجعه و دریافت خدمات بهداشتی، مراقبتی و پزشکی را در داخل کشور نشان میدهد. این اطلاعات شامل روند دریافت مراقبت‌های اولیه و همچنین درمان افراد است و وجود یا عدم وجود بیماری خاص در فرد را نشان میدهد.
طبق ماده ۸۸ قانون برنامه چهارم توسعه، وزارت بهداشت موظف شده بود تا به منظور ارتقاء مستمر کیفیت خدمات سلامت و تعالی عملکرد خدمات بالینی، افزایش بهره‌وری و استفاده بهینه از امکانات بهداشتی و درمانی کشور، نسبت به طراحی و استقرار نظام جامع اطلاعات سلامت شهروندان ایرانی اقدام کند؛ تکلیف قانونی که از اواسط دهه ۸۰ بر عهده وزارت بهداشتی‌ها قرار گرفت، اما طی این سالها چالشهای متعددی هم در اجرایش وجود داشت. طی سال‌های گذشته، دولت‌های مختلف هم وعده و وعیدهای بسیاری درباره تکمیل پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان داده‌اند؛ وعده‌هایی که البته تاکنون به طور کامل محقق نشده است.
در عین حال برای ایجاد نظام جامع اطلاعات سلامت شهروندان یا همان سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان (سپاس) در دولت یازدهم برنامه‌ریزی و برای فراهم آوردن زیرساخت‌هایش اقدام شد و اجرای آن در دولت دوازدهم نیز ادامه یافت و وعده استقرار این سیستم از بهار 1398 از سوی وزیر وقت بهداشت داده شد، اما با وجود اینکه ۴ تیرماه ۹۸ پرونده الکترونیک سلامت با حضور رییس جمهور وقت رونمایی شد و سعید نمکی- وزیر بهداشت وقت اعلام کرد که حداقل ۷۵ میلیون ایرانی با کد ملی قابلیت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت دارند، اما به دلیل اتصال نداشتن این سامانه به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و سایر مشکلات، پرونده الکترونیک آنطور که باید و شاید مستقر نشد.
بر همین اساس هم حالا با الزامی شدن نسخه الکترونیک، شورای عالی نظام پزشکی چندی پیش در نامهای خطاب به رئیس جمهور اعلام کرد:« پیش از اجرای نسخه الکترونیک ضروری است که در ابتدا برای هر شهروند ایرانی پرونده الکترونیک سلامت تشکیل واجرائی شود. درحالی‌که هنوز این مهم و نیز اجرایی کردن بارگذاری کدینگ خدمات سلامت توسط وزارت بهداشت در سامانه‌های فعلی بیمه‌ها تاکنون به‌صورت دقیق و کامل صورت نگرفته است. بنابراین امکان تبادل اطلاعات پزشک معالج و مراکز درمانی با پرونده الکترونیک سلامت عملا وجود ندارد.»
از امضای الکترونیک ناامن تا نبود امنیت سایبری
در عین حال یکی دیگر از اولویت‌های مهم در حوزه اجرای نسخه الکترونیک، بحث تعریف امضای الکترونیک امن برای پزشکان است. باید توجه کرد که وقتی پزشکی نسخه‌ای را به صورت کاغذی تجویز می‌کند، اصالت نسخه با دست خط، امضا و مهر پزشک سنجیده میشود، اما در نسخه الکترونیک دست خط و مهری وجود ندارد که اصالت نسخه را ثبت کند. بنابراین امضای الکترونیک می‌تواند اعتبار و اصالت نسخه را ضمانت کند و بدون امضای الکترونیک، نسخه الکترونیک فاقد ویژگی اصالت خواهد بود. بر همین اساس هم در سال ۱۳۹۸ سازمان نظام پزشکی اعلام کرد که از سالها قبل نسبت به ایجاد امکان امضای الکترونیک و صدور کارت هوشمند نظام پزشکی برای پزشکان اقدام کرده و این موضوع را با همکاری وزارت بهداشت، قوه قضائیه و سازمان توسعه تجارت الکترونیک، پیش برده و پیاده سازی کرده است.
با این حال اما، در حال حاضر طبق اعلام خود سازمان نظام پزشکی کشور، از ۳۳۰ هزار عضو سازمان نظام پزشکی، تاکنون کارت‌های هویتی الکترونیکی برای یک‌سوم آنها، شامل ۱۰۰ هزار نفر صادر شده است.
با همه این اوصاف، سازمان نظام پزشکی هم زمان را برای الزامی شدن نسخه الکترونیک مناسب نمی‌داند. به طوری که در بخش دیگری از نامه شورای‌عالی این سازمان به رییس جمهور آمده است که «موضوع مهم «امضای الکترونیک نسخ»، متاسفانه هنوز عملیاتی نشده است و در عمل تبدیل به یوزر و پسورد برای ورود پزشکان به سامانه‌های بیمه شده است. لازم به ذکراست که طبق قانون بودجه سال جاری، پرداخت نسخه الکترونیک از سوی سازمان‌های بیمه گر، منوط به تحقق امضای الکترونیک است که این مورد تاکنون محقق نشده است.»
همچنین چندی پیش دکتر علی سالاری- معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور، در این باره به ایسنا، اعلام کرد که «نسخه الکترونیک، تنها نسخهنویسی الکترونیک نیست؛ بلکه مطابق قانون پرونده الکترونیک و امضای الکترونیک هم باید با آن همراه باشند. اهمیت امضای الکترونیک از این بابت است که نسخه تجویز شده انکارناپذیر باشد و مثلا عنوان نشود که نام کاربری و رمز عبور یک پزشک را همکاری دیگر گرفته و بیمارش را ویزیت کرده یا مثلا عنوان نشود که اصلا این ویزیت در فضای حقیقی اتفاق نیفتاده است. باید توجه کرد که امضای الکترونیک که به وسیله کارت‌های هوشمند الکترونیک یا نرم‌افزارهای نصب شده بر روی موبایل ایجاد میشود، قابلیت انکارناپذیری دارد و پزشک نمی‌تواند منکر اصالت نسخه شود. اکنون در حوزه امضای الکترونیک ممکن است این امضا قابل انکار بوده و اصالت نسخه مشخص نباشد و نتوانیم در آینده حقوق انتظامی بیمار و پزشک را پیگیری کنیم. اگر پزشکی مدعی شود که من این نسخه را تولید نکردم، بنابراین نمی‌توان پیگیری‌های آینده درباره قصورهای احتمالی را برای بیمار متصور دانست.»
از منشی‌های نسخه‌نویس تا امکان اشتباه در دارونویسی
همچنین به گفته دکتر علی فاطمی-نایب رییس انجمن داروسازان ایران، در حال حاضر پزشکان با نام کاربری و رمز عبور نسخه الکترونیک می‌نویسند و گاهی دیده شده برخی پزشکان این نام کاربری و رمز عبور را به منشی خود می‌دهند که نسخه را بنویسد. وی همچنین می‌گوید که «در مواردی شاهد بودیم منشی مطب دارویی را اشتباه وارد سیستم کرده است. مثلا دندان‌پزشکی که می‌خواسته مسکن دهد، اما منشی به اشتباه داروی مربوط به عارضه قلبی را وارد کرده است.» وی تاکید می‌کند که «باید تعریف شود که پزشکان بر اساس تخصص‌شان چه داروهایی را می‌توانند تجویز کنند. مثلا در موردی پیش آمده که بجای ۵۰ قرصی که باید تجویز می‌شده، ۵۰ آمپول نوشته شده و اگر دارو به بیمار داده میشد، ممکن بود منجر به از بین رفتن بیمار شود. برخی پزشکان به داروخانه‌ها اعلام می‌کنند که من نام کاربری و رمز را می‌دهم و نسخه‌پیچ نسخه را وارد کند، اما کار بسیار پر مسئولیتی است واگر دارویی اشتباه شود، چه کسی می‌خواهد مسئولیت آن را بپذیرد؟.»
بنابراین برای اجرای درست نسخه الکترونیک و همچنین پیشگیری از اشتباه یا سوءاستفاده از آن در راستای حفظ سلامت مردم، باید وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و ... با هم‌اندیشی نسبت به استقرار ملزوماتی چون پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک امن تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
اهمیت امنیت سایبری در سامانه‌های نسخه الکترونیک
در عین حال چالش امنیتی دیگر در زمینه نسخه الکترونیک، امنیت سامانه‌های نسخه الکترونیک است. بر اساس آنچه که در نامه شورای عالی نظام پزشکی خطاب به رییس جمهوری آمده است، «هنوز اقدامات قانون لازم جهت اخذ «گواهی ارزیابی امنیتی افتا» روی سامانه‌های نسخه الکترونیک بیمه‌های سلامت و تامین اجتماعی انجام نشده و مرکز راهبردی افتا صراحتا سامانه‌های مذکور را فاقد امنیت سایبری لازم اعلام نموده است.» (بازه زمانی لازم جهت این مهم بین شش ماه تا یک سال تخمین زده میشود.)
بنابراین هنوز گواهی امنیتی سامانه‌های نسخه الکترونیک صادر نشده است و احتمال حمله سایبری و هک این سامانهها به صورت بالقوه و نگران‌کننده‌ای وجود دارد. بنابراین باید در این زمینه نیز موضوع را جدی گرفت تا اصول "حفظ محرمانگی اطلاعات" و "حفظ حریم خصوصی بیماران" که از اولویت‌های اساسی اجرای نسخه الکترونیک است، مورد خدشه قرار نگیرد.
کدهای چندگانه و خطر برای بیماران
علاوه بر این موارد، وجود کدهای چندگانه دارو و تطابق دستی کدها توسط پرسنل پشتیبانی پلتفرم‌های نسخ الکترونیک، یکی دیگر از ایراداتی است که مطرح شده است؛ موضوعی که هم در زمان نسخهنویسی الکترونیک به ویژه اگر کسی جز پزشک نسخهنویسی را انجام دهد و هم در زمان نسخهپیچی می‌تواند مشکل‌ساز شود. بر این اساس بحث لزوم کدینگ یکسان داروها در سامانه‌های نسخه الکترونیک مطرح میشود. به عنوان مثال در حال حاضر برای نسخهپیچی الکترونیک داروخانه‌ها باید همزمان به چند سامانه مراجعه کرده و کدهای داروها را تطبیق دهند؛ اقدامی که هم وقت‌گیر است و هم احتمال خطا را افزایش میدهد. بنابراین قطعا این موضوع بدون خطا نیست و بسیار امکان دارد که سبب مغایرت دارو با تجویز پزشک معالج شده که به راحتی می تواند جان و سلامتی بیماران را در مواردی به خطر اندازد.
در مجموع مشخص است که با اجرای نسخه الکترونیک باید به سمت حذف کاغذ و الکترونیکی شدن ارائه خدمات حرکت کرد تا با دقت و سرعت بیشتر، ارتباط پویاتر و سریعتر بین مراکز درمانی، پاراکلینیک، بیمه و ... بتوان به مردم خدمات بهتر، سریعتر و دقیق‌تری ارائه داد، اما مانند هر موضوع دیگری فقط نمی‌توان آن را در حالت تئوریک تعریف کرد و لازم است در عمل بسترهای مورد لزوم آن مانند پرونده الکترونیک سلامت، پزشک خانواده، نظام ارجاع، امضای الکترونیک امن، حفظ امنیت سایبری سامانه‌های نسخه الکترونیک و در یک کلام حفظ حریم خصوصی بیمار و اصل محرمانگی امور پزشکی و درمانی ... را نیز فراهم کرد تا به این ترتیب بتوان ارایه خدمات مطلوب و همچنین پیگیری دقیق و سیستماتیک ارائه خدمات سلامت را رقم زد.
رئیس کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: عدم شفافیت در اجرای نسخه الکترونیک می‌تواند مسیری برای حضور مافیای سلامت به ویژه در حوزه دارو باشد بر همین اساس تاکید بیشتری بر روی این سامانهها داریم، بی شک دست‌های پنهانی وجود دارند که مانع اجرایی شدن این طرح می‌شوند.
فاطمه محمدبیگی در گفت و گو با خانه ملت در مورد نارضایتی پزشکان و بیماران از روند اجرایی شدن سلامت الکترونیک گفت: کمیته سلامت الکترونیک از تیرماه ۱۴۰۰ با هدف ساماندهی حوزه سلامت در راستای الکترونیکی کردن خدمات سلامت، شروع به کار کرد. با توجه به اینکه در جهت تحقق عدالت در سلامت و کاهش هزینه پرداختی از جیب بیماران نیازمند تامین زیرساخت‌های شفاف سازی هستیم.
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس یازدهم افزود: الکترونیکی کردن فرآیندهای سلامت مسیری برای شفافیت و مبارزه با مافیای حوزه سلامت است. طبق جلسات برگزار شده و گزارشات واصله مشخص گردیده که ساختار واحدی برای سلامت الکترونیک کشور ترسیم نشده است؛ نبود استراتژی و ساختار واحد یکی از معضلات اصلی حوزه سلامت الکترونیک است، در این بین خلاء وجود سند الکترونیک سلامت و عدم تدوین چنین سندی باعث شده است که در احکام قوانین بودجه سالانه یا برنامه‌ی ۵ ساله توسعه به صورت پراکنده بارها در قالب بندها و نامهای متفاوت نظیر نسخه الکترونیک، سلامت الکترونیک و پرونده الکترونیک سلامت و... مطرح شود.
طی سال‌های اخیر سلامت الکترونیک با اسامی مختلف و با اجرای جزیره‌ای و پراکنده بر حسب نیاز هر سازمان عملیاتی شده متاسفانه باعث گشته که نقش تولیت وزارت بهداشت به درستی دیده نشود
محمدبیگی جزیره‌ای عمل کردن سازمان ها را دلیلی بر عدم اجرای عمومی این طرح دانست و تاکید کرد: طی سال‌های اخیر سلامت الکترونیک با اسامی مختلف و با اجرای جزیره‌ای و پراکنده بر حسب نیاز هر سازمان عملیاتی شده متاسفانه باعث شده است که نقش تولیت وزارت بهداشت به درستی دیده نشود و وجود بیش از ۵۰۰ سامانه در حوزه سلامت کشور نشان میدهد که نیازمند بازبینی گسترده در حوزه سلامت کشور هستیم.
اجرای نسخه الکترونیکی از تاریخ اول دیماه با اما و اگرهایی روبرو شد
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم تاکید کرد: نسخه الکترونیکی از تاریخ اول دیماه به صورت پایلوت در سراسر کشور اجرایی شد؛ با بررسی صورت گرفته در کشورهای مختلف مشخص شد که در اکثر کشورها اجرای برنامه الکترونیک نتوانسته به صورت صددرصد اعمال و اجرا شود. بر همین اساس نگاه صفر و صدی به نسخه الکترونیک پر از اشکال است و این موضوع باید در قانون بودجه ۱۴۰۱ اصلاح شود، عملیاتی شدن نسخه الکترونیک به خاطر نبود برخی از زیرساخت ها در تمام کشورها ممکن نیست و بخشی به صورت کاغذی هم تهیه میشود.
شرط اجرای نسخه الکترونیک با 5 گزینه
محمدبیگی تاکید کرد: پیگیری‌های صورت گرفته در دو سال اخیر نشان میدهد که تلاش‌های گسترده‌ای در بحث نظام ارجاع، استحقاق سنجی، سامانه اصالت دارو و تجهیزات و ایجاد امضای الکترونیک شکل گرفته اما متاسفانه شاهد نقص‌هایی در اجرایی شدن این پنج گزینه هستیم. زمانی می‌توانیم ادعا کنیم که نسخه الکترونیک به صورت ملی اجرایی میشود که این پنج شرط به مرحله عملیاتی شدن برسد.
زیرساختی مثل امضای الکترونیک عملا به مرحله عملیاتی شدن نرسیده است
عضو فراکسیون زنان در مجلس یازدهم تصریح کرد: گزارشات متعدد و متناقضی توسط سازمان‌ها و نهادهایی که نقشی در اجرایی شدن نسخه الکترونیک دارند ارائه میشود، فارغ از تمام آمار و ارقام اعلامی و نظارت میدانی نمایندگان و کمیته سلامت الکترونیک باید بپذیریم که زیرساخت‌ها عملا کامل نیستند و زیرساختی مثل امضای الکترونیک عملا به مرحله عملیاتی شدن نرسیده است.
بر اساس جزء ۶ بند"ک" تبصره ۱۷ قانون بودجه ۱۴۰۰ اعلام شده، خرید هر گونه خدمات سلامت و پرداخت هزینه سلامت از ابتدای دی ماه۱۴۰۰ توسط سازمان‌ها و موسسات بیمه گر مشمول جزو ۲ این بند خارج از چرخه عنوان شده و در جز ء۱ تا ۵ ممنوع و غیر قانونی است و مشمول مجازات میشود
وی در ادامه تاکید کرد: بر اساس جزء ۶ بند"ک" تبصره ۱۷ قانون بودجه ۱۴۰۰ اعلام شده، خرید هر گونه خدمات سلامت و پرداخت هزینه سلامت از ابتدای دی ماه۱۴۰۰ توسط سازمان‌ها و موسسات بیمه گر مشمول جزو ۲ این بند خارج از چرخه عنوان شده و در جز ء۱ تا ۵ ممنوع و غیر قانونی است و مشمول مجازات میشود. این در شرایطی است که هنوز ۵ جزء تکمیل نشده که بتوانیم جزء۶ را اجرایی کنیم بر همین اساس فاصله ای که بین نسخه الکترونیک وجود دارد و گزارشاتی که عنوان میشود نیازمند اقدام عاجلی از طرف دولت و مجلس است تا به صورت پلکانی این طرح به مرحله عملیاتی شدن برسد.
چالش‌ها و مشکلاتی پیش روی نسخه الکترونیک سلامت است
رئیس کمیته سلامت الکترونیک تاکید کرد: چالش‌ها و مشکلاتی که نسخه الکترونیک سلامت پیشروی دارد، طی برگزاری جلساتی با سازمان‌ها و نهادهای مربوطه بررسی شد و تمام جلسات به صورت گزارش در اختیار رئیس محترم مجلس جناب آقای دکتر قالیباف قرار گرفته است. موضوعاتی نظیر افزایش پرداختی از جیب بیماران، عدم دسترسی کامل به سیستم، عدم ایجاد یکپارچگی، عدم تحقق امضای الکترونیک و چالش‌هایی که در داروخانه‌ها ایجاد شده بود، تمام هدف اجرای سلامت الکترونیک اجرای عدالت در سلامت و دسترسی بیشتر مردم به خدمات الکترونیک است.
محمدبیگی با در نظر گرفتن چالشهای پیشروی اجرای سلامت الکترونیک، تاکید کرد: طی جلسه‌ای که با رئیس مجلس داشتیم، درخواست شد که در گفت و گو با سران دولت و رئیس جمهور محترم و مسئولان وزارت بهداشت و فناوری ارتباطات و ارگان‌های مربوطه این موضوع لحاظ و یک فرصت قانونی به این گروه‌ها داده شود البته با در نظر گرفتن تولیت نظام سلامت کشور تا شاهد اجرای فرآیند پنجگانه سلامت الکترونیک باشیم.
جای خالی اعتبارات بودجه‌ای برای سلامت الکترونیک
نماینده مردم در مجلس یازدهم با تاکید بر اعتبارات بودجه‌ای در نظر گرفته شده برای عملیاتی شدن سلامت الکترونیک؛ گفت: برای اجرایی شدن نسخه الکترونیک بودجه لازم مورد نیاز در نظر گرفته نشده است، حدود ۷دهم درصد بودجه سلامت برای اجرای نسخه الکترونیک و نظام ارجاع سلامت در نظر گرفته شده است و عملا نمی توانیم این بار سنگین را به مقصد برسانیم، نسخه الکترونیک سلامت دقیقا به تعداد ۸۵ میلیون نفر در کل کشور پراکنده است و ارائه خدمات در بستر الکترونیک سلامت نیازمند بودجه بیشتری است. انتظارت بالا و اعتبارات کم می تواند عملیاتی شدن نسخه الکترونیک را در نیمه راه بگذارد.
دست‌ها پنهانی مانع از اجرایی نسخه الکترونیک میشود
وی ادامه داد: عدم شفافیت در اجرای نسخه الکترونیک می‌تواند مسیری برای حضور مافیای سلامت به ویژه در حوزه دارو باشد بر همین اساس تاکید بیشتری بر روی این سامانهها داریم، بی شک دست‌های پنهانی وجود دارند که مانع اجرایی شدن این طرح می‌شوند. تمام تلاش خود را می‌کنیم تا بدون اشکال این طرح به صورت سراسری اجرایی شود.
رئیس کمیته سلامت تصریح کرد: در بودجه ۱۴۰۰ حدود ۲ صفحه ماده و تبصره در راستای سلامت الکترونیک عنوان شده است، در حال حاضر شاهد این موضوع هستیم که نظام ارجاع در قالب نسخه و پرونده الکترونیک گنجانده شده است که قابل پذیرش نیست. شاهد سردرگمی پزشکان، همکاران حوزه سلامت و بیماران در اجرایی شدن این طرح بودیم که نشان از ضعف در این حوزه‌ها است و باید برطرف شود. در این بین سازمان‌های بیمه گر باید به درگاه یکپارچه‌ای متصل شوند و سازمان نظام پزشکی باید امضای الکترونیک و وزارت بهداشت باید کدینگ و تدوین سند ملی سلامت الکترونیک را پیگیری کند.
تعارض منافع و انحصارگرایی در حوزه سلامت الکترونیک
محمدبیگی یادآور شد: تاکنون بازیگران اصلی اجرایی شدن این طرح وزارت بهداشت بود در صورتی که سازمان‌های بیمه‌گر، شرکت‌های آی تی وزارتخانه و ارتباطات و کار و رفاه… باید با یک هم افزایی ملی به میدان بیایند و در این بین وزارتخانه صمت نقش پررنگی در تهیه تجهیزات پزشکی دارد که متاسفانه در این طرح دیده نشده است. به نظر می‌رسد تعارض منافع و انحصارگرایی در حوزه سلامت الکترونیک یکی از دلایلی بوده که تاکنون الکترونیک شدن سلامت پاسخ مثبت نداده است و همچنین مشارکت وزارتخانه کار و رفاه اجتماعی و سازمان‌های تامین اجتماعی نقش بسزایی در جهت رسیدن به نقطه مطلوب این طرح خواهند داشت.
رئیس کمیته سلامت الکترونیک در پایان خاطرنشان کرد: برای اجرایی شدن سلامت الکترونیک نیازمند تشکیل ستاد قرارگاه ملی سلامت الکترونیک هستیم که این قرارگاه باید با حضور چند وزارتخانه دیگر شکل بگیرد و از طرفی با انحرافی که در اسفند ماه ۹۷تا به امروز به واسطه اجرای برخی مصوبات شورای فناوری ارتباطات و وزارت بهداشت بوده شکل گرفته است که باید به ریل اصلی خود بازگردد./
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان گفت: طبق قوانین مصوب در مجلس و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، پرونده سلامت الکترونیک باید اجرا شود.
به گزارش فارس، دنیا در حال پیش رفتن به سمت استفاده‌‌ی حداکثری از بسترهای مجازی و الکترونیکی در همهی عرصه هاست و کشور ما نیز نمی تواند خودش را از این قافله‌‌ی پیشرفت جدا کند. در این ارتباط قانون پرونده الکترونیک در کشورمان به تصویب رسیده است که نسخه‌‌ی الکترونیک نیز جزئی از آن است. اخباری مبنی بر اجرای این قانون از اول دی ماه شنیده میشود. به منظور دریافت نظرات حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به گفتوگو نشستیم.
به گفته شهریاری سالیانه چندین میلیارد تومان برای چاپ دفترچه‌های بیمه و نسخه‌های چاپی هزینه میشود که با الکترونیک شدن روندهای درمانی صرفه جویی عظیمی در کشور اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر، نسخه‌های الکترونیک باعث میشود که دسترسی به سوابق درمانی بیمار تسهیل شود که نتیجه ای مثبت به حساب می‌آید. در برخی از کشورها، پروندهی سلامت افراد به صورت یک کارت در اختیار آنان قرار دارد که هر وقت به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند می‌توانند با ارائهی آن، به خدمات درمانی مناسبی دسترسی داشته باشند. از این طریق می‌توان به سوابق درمانی آن فرد اعم از داروهایی که تا کنون مصرف کرده است، بیماری‌هایی که داشته و موارد دیگر دسترسی داشت که مزیت بالایی است. در نهایت ما باید با اعمال پروندهی الکترونیک به این سمت و سو حرکت کنیم.
شهریاری تصریح کرد: طبق قوانین مصوب در مجلس و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، پروندهی سلامت الکترونیک در قانون پیش بینی شده است و باید اجرا شود. این موضوع سال‌هاست که در مجلس مورد تصویب قرار گرفته اما تا کنون برای اجرای آن اراده‌‌ی لازم وجود نداشته است. نسخه‌‌ی الکترونیک جزء کوچکی از پرونده الکترونیک در کشور است که متاسفانه بیمه ها، جامعه پزشکی، داروسازان و زیرساخت‌های مخابرات برای اجرای آن مهیا نشده اند.
وی ادامه داد: در حال حاضر که شاهد اجرای این قانون هستیم، برای مردم گرفتاری‌های متعددی ایجاد شده و می‌بینیم که هزینه‌های اضافی برای آنان ایجاد شده است که باید سعی کنیم به طرق مختلف این مشکلات را رفع کنیم.
وی با اشاره به مهیا نکردن زیرساخت‌های لازم برای اجرای این قانون، تصریح کرد: همانطور که می‌دانید اعلام شده است که از اول دی ماه اجرای این قانون شروع شود، اما باید مراقب باشیم که اجرای آن مشکلاتی برای مردم ایجاد نکند.
شهریاری گفت: اجرای پرونده سلامت الکترونیک و نسخه الکترونیکی بر اساس قانون باید انجام شود اما باید فعلاً تمهیداتی داشته باشیم که تا وقتی اصلاحیه‌ها مصوب میشود، بتوانیم از نسخه‌های معمولی هم در داروخانه و هم در بیمه‌ها استفاده کنیم تا به رفع مشکلات آن در عمل بپردازیم. در واقع ما نباید انتظار داشته باشیم که مردم در چارچوب این طرح هزینه‌های اضافی را متحمل شوند.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تصریح کرد: در حال حاضر، مردم به اندازه کافی مشکلات معیشتی، اقتصادی، دارویی و درمانی دارند با اجرای نسخه‌‌ی الکترونیک به شیوه ای که الان وجود دارد، روز به روز به نارضایتی مردم دامن می‌زنیم و نارضایتی‌های آنها را بیشتر می‌کنیم. الان ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم هر روز به افزایش مشکلات مردم بپردازیم. باید طرح نسخه الکترونیک به گونه ای اجرا شود که مردم مجبور نباشند هزینه‌های اضافی را خودشان بپردازند.
به گفته شهریاری چون در ابتدای راه عملیاتی کردن قانون استفاده از نسخه الکترونیک هستیم باید راهکارهایی پیدا کنیم که ضمن استفاده‌‌ی حداکثری از نسخه الکترونیک فعلاً بتوانیم در جاهایی که امکانات استفاده از آن فراهم نیست و یا پزشکان نتوانسته اند خودشان را با این موضوع وفق دهند از نسخه‌های کاغذی استفاده شود تا مشکلات مردم رفع شود.
وی ادامه داد: در واقع استفاده از نسخه الکترونیک در کشور یک قانون است و اجرای آن الزامی است، اما باید دقت داشت که باید ضروریات این طرح را مدنظر داشته باشیم و با دقت به اجرای آن بپردازیم. به طوری که ضمن اجرای این قانون به مشکل نخوریم و مردم متحمل مشکلات نشوند.
شهریاری گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا اعمال این روش زمان برده است و ایران هم از این قاعده مستثنا نیست. در آن کشورها اراده برای اجرای قانون استفاده از نسخه‌‌ی الکترونیک وجود داشته است و در اینجا متاسفانه این اراده را نمی بینیم. اینجا شاهد این اراده‌‌ی جدی نبوده ایم و به همین دلیل زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن تا کنون فراهم نشده است.
این نماینده مجلس گفت: در تقریباً یک دهه گذشته کار جدی ای در زمینه نسخه الکترونیک صورت نگرفته و به همین دلیل در حال حاضر، زیرساخت‌ها برای اجرای این قانون آماده نیست. از سوی دیگر ما نیاز به همکاری جامعه پزشکان داریم تا بتوانیم این قانون را اجرا کنیم. نکته مهم این است که باید مشوق‌هایی برای داروخانه‌ها و جامعه پزشکی در نظر بگیریم تا انگیزه‌‌ی لازم را برای همکاری با اجرای این قانون داشته باشند. اما اگر بعد از مدتی حاضر به همکاری نشدند می‌توان از راه‌های دیگری آنها را موظف به همراهی با این قانون کرد.
کارشناس نظام سلامت گفت: زیرساخت‌های اجرای نسخه نویسی الکترونیکی در سراسر کشور فراهم است به طوری که با وجود شایعاتی که مناطق محروم به اینترنت دسترسی ندارند شاهد آن هستیم که این طرح در آن مناطق با عملکرد 100 درصدی روبرو شده است. بیشترین مشکلات این طرح به سیستم‌های غیریکپارچه بیمارستان‌ها بر می‌گردد که وزارت بهداشت باید نهایت همکاری را در اجرای طرح داشته باشند تا دلیلی بر متوقف شدن طرح تلقی نشود.
داریوش چیوایی، کارشناس نظام سلامت در گفتوگو با فارس در خصوص تاثیرات رواج نسخه الکترونیکی در کشور و حذف نسخ کاغذی گفت: طرح نسخه نویسی الکرونیک یکی از زیر مجموعه‌های پرونده الکترونیکی سلامت است که در آن سوابق کلی بیماران آورده شده است.
وی افزود: این پرونده الکترونیک سلامت اساس ارائه خدمت کارآمد و با کیفیت است به طوری که با اجرای این طرح و جمع شدن سوابق یک فرد طبیعتا پزشک می‌تواند تجویزهای بهتری برای بیمار داشته باشد.
این کارشناس نظام سلامت بیان داشت: در سراسر دنیا نظام سلامت به سمت پرسونال مدیکال یا پزشکی شخصی رفته است به طوری که این امر با پرونده الکترونیک سلامت میسر خواهد بود که درگاه اصلی ورود به این امر نسخه نویسی الکترونیک است.
شیوایی در ادامه اظهار کرد: این طرح قرار بود طی 17 سال گذشته و از اواخر برنامه چهارم توسعه به اجرا دربیاید و حتی قوانین بودجه سنواتی 1398 تا 1400 نیز بر اجرای این طرح با کلید خوردن نسخه نویسی الکترونیکی تاکید کرده بودند چون بدون نسخه نویسی الکترونیکی پرونده سلامت شکل نخواهد گرفت.
وی گفت: چون وزارت بهداشت خودش ذی نفع این موضوع است نمی تواند به عنوان متولی قلمداد شود به همین دلیل در سال جاری بیمه‌ها به عنوان متولی معرفی شدند که می‌تواند کمک جدی به ارائه خدمت باکیفیت داشته باشد و کاهش هزینه را به دنبال داشته باشد و با شفافیت زایی فسادها را از بین ببرد.
این کارشناس نظام سلامت تصریح کرد: برای تقسیم بندی‌ها که در خصوص نظام سلامت صورت می‌گیرد این نظام مشتمل بر 6 کارکرد عنوان شده است که یکی از اصلی ترین آنها فناوری اطلاعات است که به عنوان پایه نظام سلامت در نظر گرفته شده است.
چیوایی افزود: نظام سلامت را دیگر نمی توان به روش سنتی با کاغذبازی و نسخه‌های کاغذی اداره کرد به همین دلیل از سال 1390 تا 1400 بودجه دولتی 10 برابر شده است ولی بودجه سلامت با رشدی نزدیک به 18 درصد روبرو شده است.
وی افزود: اگر نسخه نویسی الکترونیکی به درستی شکل بگیرد و پرونده الکترونیک سلامت به سرانجام مطلوب برسد شاهد کارایی نظام سلامت در کشور خواهیم بود و آینده نظام سلامت به این مقوله گره خورده است.
این کارشناس نظام سلامت عدم استقبال برخی پزشکان و مراکز درمانی به این طرح نیز اظهار نمود: برخی از پزشکان هیچ آموزشی در این خصوص ندیده اند و برایشان بسیار دشوار است به سرعت تغییر موضع بدهند با این حال بخش دیگری از این امر را باید به تمایل این پزشکان برای دوری از شفافیت تلقی کرد.
چیوایی تاکید کرد: وقتی مجلس هم به دنبال شفافیت نیست طبیعتا پزشکان نیز راه دولتمردان را می‌روند با این حال باید این امر به دست افرادی سپرده شود که منفعتشان در شفاف بودن فرایند باشد و به همین دلیل بیمه‌ها از سال 97 ملزم به اجرای این کار شده اند.
وی افزود: با این حال چون این طرح ذی نفعان فراوانی دارد باید سازوکارهای تشویقی در آن دیده شود مثلا تعرفه نسخه الکترونیکی 15 درصد بیشتر از تعرفه نسخه کاغذی باشد و برخی تنبیهات نیز در آن آورده شود ولی باید یک قدم از اجرای طرح عقب بیفتیم.
این کارشناس نظام سلامت با بیان این که رئیس جمهور مهلت خواستن وزیر بهداشت برای اجرای این طرح را نپذیرفته، تاکید کرد: زیرساخت‌های اجرای نسخه نویسی الکترونیکی در سراسر کشور فراهم است به طوری که با وجود شایعاتی که مناطق محروم به اینترنت دسترسی ندارند شاهد آن هستیم که این طرح در آن مناطق با عملکرد 100 درصدی روبرو شده است.
چیوایی تصریح نمود: طبیعتا این طرح بدون ایراد نخواهد بود که برای این خصوص باید سیستم استثنائاتی قائل شد بنابراین مشکل مبنایی برای عدم اجرای طرح وجود ندارد با این حال باید کندی اینترنت در برخی مناطق و آموزش پزشکان نیز مورد توجه واقع گیرد.
وی افزود: بیشترین مشکلات این طرح به سیستم‌های غیریکپارچه بیمارستان‌ها بر می‌گردد که وزارت بهداشت باید نهایت همکاری را در اجرای طرح داشته باشند تا دلیلی بر متوقف شدن طرح تلقی نشود.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفت: نسخه الکترونیک تخلفات را به میزان زیادی کاهش میدهد. در نسخه کاغذی امکان سوءاستفاده وجود داشت اما در نسخه‌‌ی آنلاین چنین امکانی وجود ندارد. هزینه‌های نسخ الکترونیک کمتر از 15 روز توسط سازمان بیمه گر پرداخت می‌شوند و این یک مشوق در راستای عملیاتی شدن این روش است.
به گزارش فارس، در حال حاضر، یکی از مشکلات نظام سلامت کشور، فرآیندهای بالای کاغذی حین ارائه خدمت است. نسخه پیچی غیرشفاف و لزوم ارائه فیزیکی دفترچه کاغذی از جمله مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم و لزوم چاره اندیشی در این زمینه وجود دارد. این مشکلات علاوه بر اینکه سدی در برابر شفافیت در نظام سلامت کشور هستند، موجب تحمیل هزینه‌های زیاد به بیمار و سازمان بیمه کننده می‌شوند.
مجلس شورای اسلامی که وظیفه تصویب قوانین به منظور حل مشکلات کشور را برعهده دارد، قانون پروندهی الکترونیک سلامت را به تصویب رسانده که نسخه‌‌ی الکترونیک جزء مهمی از آن به شمار می‌رود. اجرای نسخه نویسی الکترونیک از اول دی ماه در دستور کار قرار گرفته است. به منظور اطلاع از جوانب این قانون با همایون نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
نجف آبادی تصریح کرد: نسخه‌‌ی الکترونیک تفاوتی با نسخه‌‌ی کاغذی ندارد. پزشک به جای اینکه لیست داروهای موردنیاز بیمار را روی کاغذ بنویسد، آن را در فضای مجازی می‌نویسد. یکی از مزایای مهم نسخه‌‌ی الکترونیک این است که بیمار می‌تواند آن را از چند داروخانه تهیه کند. به این معنا که اگر یک داروخانه چند قلم از داروها را نداشته باشد، می‌توان برخی داروها را از آن داروخانه تهیه کرد و برای تهیه‌‌ی مابقی داروها به داروخانه‌‌ی دیگری مراجعه کرد.
وی ادامه داد: مزیت بعدی نسخه الکترونیک این است که تخلفات را به میزان زیادی کاهش میدهد. در نسخه‌‌ی کاغذی امکان سوءاستفاده وجود داشت اما در نسخه‌‌ی آنلاین چنین امکانی وجود ندارد. این روش مزایایی هم برای بیمه گر دارد. به طوری که هزینه‌های مرتبط با صدور دفترچه کاهش می‌یابد و میزان کارمندانی که در این ارتباط فعال هستند نیز کم میشود و می‌توان از آنها در جایی دیگر استفاده کرد.
به گفته این عضو کمیسیون بهداشت مجلس، نسخه نویسی الکترونیک مراجعات را برای گرفتن دفترچه به مراکز بیمه کم می‌کند. دفترچه‌ها به صورت اتوماتیک تمدید میشود و امکان دریافت خدمات به صورت آنلاین وجود دارد. تمامی این شرایط به سهولت دسترسی بیماران به خدمات درمانی منجر میشود.
همایون نجف آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در رابطه با لزوم تطبیق کلیه زنجیره درمان با شیوه جدید نسخهنویسی تصریح کرد: انسان همواره در برابر تغییرات مقاومت می‌کند. زمان لازم است تا پزشکان به کار کردن با سیستم جدید عادت کنند. واقعیت این است که نسخه‌‌ی الکترونیک و کار کردن به صورت آنلاین برای پزشکان کمی وقت گیر است و همین موضوع ایجاد مشکل کرده است. اما نسخه‌‌ی الکترونیک در دنیا عملیاتی شده است و در ایران نیز نهایتاً باید اجرا شود.
نجف آبادی گفت: متاسفانه این طرح دچار مشکلات و نواقصی است که تا حد امکان تلاش شده این اشکالات برطرف شود. مطمئناً در زمان اجرا نیز مشکلات جدیدی بروز خواهد کرد که در طول زمان باید رفع شوند.
این عضو کمیسیون بهداشت مجلس با اشاره به مشوق‌های درنظر گرفته شده برای نسخه نویسی الترونیک اضافه کرد: هزینه‌های نسخ الکترونیک کمتر از 15 روز توسط سازمان بیمه گر پرداخت می‌شوند و این یک مشوق در راستای عملیاتی شدن این روش است. اما نمی توان در حال حاضر برای اجرای این طرح تنبیهی برای کسانیکه همکاری نمی کنند، در نظر گرفت. البته مشکلاتی وجود دارد که باید برطرف شود. وقتی که کاملاً سازوکارها و زیرساخت‌ها برای اجرای این طرح مهیا شود، می‌توانیم از تنبیه هم استفاده کنیم.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات نسخه‌‌ی الکترونیک این است که تعداد زیادی از متخصصان ما طرف قرارداد بیمه نیستند و قبلاً این روال وجود داشت که بیمار به متخصص مراجعه می‌کرد و دفترچه اش را ارائه می‌داد و نسخه را با بیمه دریافت می‌کرد. این پزشکان که خیلی از آنها هم متخصصان حاذقی هستند و بیمار مجبور است به آنها مراجعه کند، اگر همکاری لازم را نداشته باشند، بیمار دچار مشکل میشود. از طرف دیگر، وقتی بیماران ببینند که تعدادی از متخصصان با بیمه همکاری نمی کنند، بالتبع تمایل آنها برای مراجعه به پزشکی که می‌تواند نسخه‌‌ی الکترونیک بنویسد بیشتر میشود و مراجعه به متخصصانی که نمی توانند نسخه‌‌ی الکترونیک ارائه دهند، کاهش می‌یابد. بنابراین، کم کم متخصصان مجبور می‌شوند با این روند همکاری لازم را داشته باشند.
این نماینده مجلس در پایان با اشاره به لزوم مراقبت از زیرساخت‌های نسخه الکترونیک خاطرنشان کرد: امیدواریم وقتی دولت می‌خواهد طرحی را انجام دهد، اول زیرساخت‌های آن را فراهم کند. همچنین امیدوار هستیم هر قولی که دولت به مردم میدهد، یک قول شدنی باشد تا در آینده به مشکل نخوریم. به طور مثال، همین اواخر در سامانه ای که در زمینه‌‌ی تهیه‌‌ی داروهای گران قیمت فعال است، دچار مشکل شدیم که امیدواریم زیرساخت‌های لازم برای عملیاتی کردن روندهای الکترونیک در نظام سلامت فراهم شود و شاهد بروز این مشکلات نباشیم.
وی گفت: اگر سامانهها در این زمینه دچار اختلال شوند، سردرگمی بیماران را به دنبال خواهد داشت که مشکلات زیادی به وجود می‌آورد. به طور کلی، برای استفاده از بسترهای الکترونیک در نظام سلامت کشور باید تمام جوانب سنجیده شود و مسائلی مانند حملات سایبری به دقت پیش بینی و برای رفع این خطرات چاره اندیشی شود تا مشکلی بروز نکند.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت گفت: بیمه های تکمیلی از زمانی که قانون نسخه نویسی الکترونیکی به تصویب رسیده است هنوز به سامانه الکترونیکی متصل نشده اند.
به گزارش فارس، محمد مهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت در خصوص میزان آمادگی مراکز درمانی در سطح کشور برای نسخه نویسی الکترونیکی اظهار کرد: میانگین اجرای این کار در سطح کشور برای بیمه شدگان بیمه سلامت ۹۶ درصد است، که در این میان دو استان تهران و خراسان رضوی به میانگین سطح کشور نرسیده اند.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ادامه داد: نقطه ضعف ما در یکپارچگی اجرای طرح الکترونیکی نسخه های پزشکی عمدتا در استان تهران است. در تهران تا ده روز گذشته کمتر از ۵۰ درصد مراکز درمانی برای بیمه شدگان بیمه سلامت از نسخه الکترونیکی استفاده میشد، اما هم اکنون در پایتخت ۸۱ درصد مراکز درمانی برای بیمه شدگان تحت پوشش بیمه سلامت از نسخ الکترونیکی استفاده می کنند.
وی افزود: ما گمان می کردیم که در استان های کهگیلویه یا استان ایلام مشکل زیرساختی داشته باشیم اما این استان ها از دو ماه پیش به پوشش ۱۰۰ درصدی رسیده اند. همچنین استان کرمان و کردستان نیز به پوشش ۹۹ درصدی در نسخه نویسی الکترونیکی رسیده اند.
ناصحی در پاسخ به سوال مجری برنامه با مضمون مشکلات پذیرش نسخه های الکترونیکی توسط بیمه های تکمیلی توضیح داد: بیمه های تکمیلی از زمانی که قانون نسخه نویسی الکترونیکی به تصویب رسیده است هنوز به سامانه الکترونیکی متصل نشده اند.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت خاطر نشان کرد: الزام قانونی برای اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی وجود دارد، امیدواریم طی چند ماه آینده بیمه های تکمیلی نیز به سامانه های الکترونیکی متصل شوند.
محمد مهدی ناصحی تأکید کرد: درحال حاضر افرادی که می خواهند به بیمه های تکمیلی مراجعه کنند می‌بایست پرینت نسخه دستی و فاکتور را همراه خود داشته باشند.
نایب رییس انجمن داروسازان ایران ضمن تشریح نحوه ارائه خدمت در داروخانه‌ها در قالب سیستم نسخه الکترونیک، چالشهای موجود در این سیستم و راهکارهای حل آنها را تشریح کرد.
علی فاطمی در گفتوگو با ایسنا، درباره نحوه ارائه خدمت در داروخانه‌ها با الکترونیک شدن نسخهنویسی و نسخهپیچی، گفت: در حال حاضر تمام نسخ سازمان بیمه سلامت به صورت الکترونیک به داروخانه‌ها ارائه میشود و وضعیت نسخ الکترونیک این سازمان مناسب است. باید توجه کرد که در نسخهپیچی الکترونیک برای بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت، نیاز است که هم کد ملی فرد را وارد کنیم و سامانه هم یک کد رهگیری به داروخانه میدهد و معمولا مشتری سرگردانی کمتری دارد. زیرا بعد از نوشتن نسخه از سوی پزشک، کد رهگیری صادر شده و در اختیار بیمار قرار داده میشود. البته کار داروخانه و مطب با این اقدام بیشتر میشود. زیرا هم باید کد ملی را داشته باشیم و هم کد رهگیری را، اما خوبی این اقدام این است که مطمئن می‌شویم که نسخه داخل سامانه نشسته است.
۳۰ تا ۴۰ درصد نسخ تامین اجتماعی؛ همچنان کاغذی
وی افزود: در عین حال سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد برای عدم سرگردانی مردم، فعلا می‌پذیریم که ۲۰ درصد نسخ‌مان به صورت کاغذی باشد که البته اکنون عملا این میزان بیش از ۲۰ درصد است و در داروخانه‌ها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد نسخی که از بیمه تامین اجتماعی می‌آید، کماکان کاغذی است؛ یعنی بیش از سقفی که تامین اجتماعی مشخص کرده، پزشکان نسخه کاغذی می‌نویسند. به نظرم باید این میزان به صورت پلکانی کاهش یابد.
تکمیل نسخه الکترونیک تا ابتدای اردیبهشت ماه
فاطمی با بیان اینکه ظاهرا تا ابتدای اردیبهشت فرصت صدور نسخه کاغذی تمدید شده است، ادامه داد: باید به تدریج نسخ کاغذی کمتر و کمتر شود. زیرا نسخه الکترونیک برای داروخانه‌ها محاسن زیادی دارد؛ بسیاری از خطاهای دارویی کاهش می‌یابد و ...، اما وقتی این شرایط بینابینی باشد، هم بیمار اذیت میشود، هم داروخانه.
وی گفت: در عین حال برخلاف سامانه بیمه سلامت، سامانه سازمان تامین اجتماعی برای نسخ کد رهگیری صادر نمی‌کند و فرد با کد ملی می‌آید و می‌گوید دکتر برایم نسخه الکترونیک نوشته است، اما وقتی در سامانه چک می‌کنیم، می‌بینیم که نسخه‌ای وجود ندارد، در نتیجه بیمار سرگردان میشود؛ چراکه مثلا برخی پزشکان نسخ را نگه می‌دارند و همه آنها را به صورت یکجا وارد سیستم می‌کنند یا ممکن است پزشک فراموش کند که نسخه را وارد سامانه کند یا اینکه مشکلی در سامانه رخ دهد و نسخه وارد نشود. این مشکل باعث میشود که بیمار مجددا به مطب پزشک بازگردد و بیمار سرگردان میشود، اما اگر کد رهگیری نیاز باشد و در زمان نوشتن نسخه صادر شود، می‌توان مطمئن شد که نسخه الکترونیک صادر شده و در سیستم وجود خارجی دارد. هرچند که کار داروخانه‌ها را بیشتر می‌کند، اما باعث سرگردانی کمتر بیماران میشود.
برخی پزشکان زیر بار نسخهنویسی الکترونیک نمی‌روند
فاطمی با بیان اینکه در ابتدای سال ۱۳۹۹ مشارکت در نسخه الکترونیک پنج درصد بود، گفت: این درحالیست که اکنون در بیمه سلامت به ۱۰۰ درصد رسیده و در تامین اجتماعی هم بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد نسخ الکترونیک شده‌اند که امیدواریم تا پایان سال به صورت پلکانی افزایش یابد و تا اردیبهشت ماه نسخه کاغذی به طور کامل جمع شود. خوشبختانه با مجوزی که مبنی بر ادامه کار با نسخه کاغذی تا سقفی مشخص از سوی سازمان تامین اجتماعی داده شد، به مردم شوک وارد نشد و دچار سرگردانی نشدند. زیرا برخی پزشکان زیر بار نسخه الکترونیک نمی‌روند و باید به تدریج این موضوع را رفع کرد. باید در فرصت باقی‌مانده فکری شود که همه پزشکان وارد نسخهنویسی الکترونیک شوند.
چالشهای نسخه الکترونیک در کشور
نایب رییس انجمن داروسازان ایران گفت: متاسفانه سایر بیمه‌ها مانند بیمه وزارت نفت، بیمه کمیته امداد، نیروهای مسلح و ... هیچکدام هنوز به نسخه الکترونیک متصل نشده‌اند. البته باید توجه کرد که مشکلاتی که سیستم نسخهنویسی الکترونیک در کشور مبتلابه آن است، همچنان پابرجاست. مهمترین مشکلی که دارد، مشکل در زیرساخت‌های ارتباطی و پشتیبانی است که درست کار نمی‌کنند و قطعی دارند که در داروخانه بیشتر خودش را نشان میدهد.
نظام پزشکی مقدمات امضای الکترونیک را فراهم کند
فاطمی گفت: بحث امضای الکترونیک همچنان وجود دارد که باید با همکاری نظام پزشکی بحث امنیت امضای الکترونیک درست شود. در حال حاضر پزشکان با نام کاربری و رمز عبور نسخه الکترونیک می‌نویسند و گاهی دیده شده برخی پزشکان این نام کاربری و رمز عبور را به منشی خود می‌دهند که نسخه را بنویسد. حال در مواردی شاهد بودیم که منشی مطب دارویی را اشتباه وارد سیستم کرده است. مثلا دندان‌پزشکی که می‌خواسته مسکن دهد، اما منشی به اشتباه داروی مربوط به عارضه قلبی را وارد کرده است. باید تعریف شود که پزشکان بر اساس تخصص‌شان چه داروهایی را می‌توانند تجویز کنند. مثلا در موردی پیش آمده که بجای ۵۰ قرصی که باید تجویز می‌شده، ۵۰ آمپول نوشته شده و اگر دارو به بیمار داده می شد، ممکن بود منجر به از بین رفتن بیمار شود. برخی پزشکان به داروخانه‌ها اعلام می‌کنند که من نام کاربری و رمز را می‌دهم و نسخه‌پیچ نسخه را وارد کند، اما کار بسیار پر مسئولیتی است واگر دارویی اشتباه شود، چه کسی می‌خواهد مسئولیت آن را بپذیرد؟. اگر امضای الکترونیک راه‌اندازی شود، این مشکلات رفع میشود که نظام پزشکی باید مقدمات این کار را فراهم کند.
وی گفت: در حال حاضر در سامانه‌های نسخه الکترونیک پزشکان آزادند که هر دارویی را انتخاب کنند، اما بیمه متناسب با تخصص پزشک داروها را تحت پوشش قرار میدهد. باید در انتخاب داروها از سوی پزشک هم این ملاحظات وجود داشته باشد.
چالش امنیتی سامانه‌های نسخه الکترونیک
فاطمی گفت: در عین حال بحث امنیت سامانه‌های نسخه الکترونیک هم مطرح است که هنوز گواهی امنیتی نسخه الکترونیک صادر نشده است. باید گواهی امنیتی برای حفظ این سیستم به صورت جدی پیگیری شود تا مورد دستبرد و هک قرار نگیرد.
وی با بیان اینکه چالش دیگر در نسخه الکترونیک، بحث کدینگ یکسان داروهاست، گفت: در حال حاضر کدینگ داروها در سیستم‌های نسخه الکترونیک یکسان نیست و این وظیفه وزارت بهداشت است که این اقدام را انجام دهد. داروخانه‌ها مجبورند همزمان به چند سامانه مراجعه کنند که بسیار وقت‌گیر است. یعنی بیمه تامین اجتماعی را جداگانه و بیمه سلامت را جداگانه ببینند. اگر کدینگ استاندارد برای داروها اجرا شود و هر دارو در همه سامانه‌های بیمه‌ای و داروخانه‌ای و سامانه تی‌تک یک کد مشخص داشته باشد و یک سیستم باشد که به پرونده الکترونیک سلامت بیمار متصل باشد و کدینگ یکسان داشته باشد، مشکلات ما بسیار کم میشود.
فاطمی درباره امکان ارتباط داروخانه با پزشک نسخه نویس در صورت بروز اشتباهی در نسخه، گفت: این امکان در سامانه پیش‌بینی شده و داروساز می‌تواند با هماهنگی پزشک دارویی را که اشتباه شده، تصحیح کند. در عین حال پیش‌بینی‌های خوب دیگری هم در سامانه شده است. به عنوان مثال اینکه نسخه‌های تیپیک یک پزشک در سامانه تعریف شده است. زیرا بسیاری از پزشکان نسخ مشابه می‌نویسند تا بتوانند برای بیماران مختلف با یک تشخیص، یک نسخه را تکرار کنند و مجبور نباشند برای هر بیمار در سیستم دارو را سرچ کنند.
وی گفت: البته هنوز داروهای ترکیبی وارد سیستم نشده‌اند. البته بسیاری از آنها مشمول بیمه هم نیستند. اگر قرار باشد دارویی تحت پوشش بیمه قرار گیرد، باید مواد اولیه و شرایط آن در سامانهها ثبت شود.
فاطمی تاکید کرد: زیرساخت‌های ارتباطی و پشتیبانی هم بسیار مهم است که تقویت آن بر عهده خود سازمان‌های بیمه‌گر است. باید این ارگان‌ها باهم بنشینند و این مشکلات را رفع کنند تا از ابتدای اردیبهشت سیستم نسخه الکترونیک بدون ایراد کارش را انجام دهد. در عین حال امیدواریم سایر بیمه‌ها هم به این سیستم متصل شوند. همچنین بیمه‌های مکمل درمان هم باید در این سیستم دیده شوند. در حال حاضر بحث بیمه‌های مکمل باری به دوش داروخانه‌هاست که برای پرداخت هزینه از داروخانه پرینت می‌خواهند. اگر این بیمه‌ها هم به سیستم متصل شوند، مشکل بیماران بسیار کمتر میشود.
معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی گفت: امضای دیجیتال از مهمترین الزامات نسخه نویسی الکترونیک است و بدون آن نسخه نویسی معنا پیدا نمی‌کند.
محمد جهانگیری، معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی در گفتوگو با فارس، با مهم خواندن نقش امضای دیجیتال در نظام سلامت، اظهار کرد: امضای دیجیتال از مهمترین الزامات نسخه نویسی الکترونیک است و بدون آن نسخه نویسی معنا پیدا نمی‌کند، از نظر قانونی ما منعی نداریم، در هویت و بسیاری امور دیگر می‌تواند به ما کمک و سیستم‌ها را پایش و کنترل کند.
وی افزود: تا زمانی که بنده در نظام پزشکی حضور داشتم بیش از ۱۰۰ هزار امضای الکترونیکی را آماده و در اختیار پزشکان قرار دادیم. این رقم بخش اعظمی از جامعه پزشکی و دنداپزشکان و ... را که فعال بودند را پوشش داد، تنها نحوه استفاده و اینکه سامانهها این را بتواند اجرا کنند باقی ماند که پاسخ آن در آموزش پزشکان و فرهنگ سازی است.
جهانگیری تأکید کرد: زیرساخت‌های استفاده از امضای الکترونیکی یا دیجیتال در کشور آماده است و می‌تواند اجرا شود.
معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی به هزینه امضای دیجیتال نیز اشاره کرد و گفت: هزینه این امضای الکترونیکی ناچیز و در مجموع حدود ۱۰۰ هزار تومان بود که پزشکان برای صدور کارت باید این هزینه را پرداخت می‌کردند.
وی بر صدور امضای الکترونیک در کشور تأکید و اظهار کرد: پزشکان بدون امضای دیجیتال از نظر قانونی به مشکل برمی‌خورند چرا که بحث اصالت نسخه را زیر سوال می‌برند، ما درباره صدور این امضاها تلاش کردیم و بخشی از امضاها را صادر کردیم اما برای دیگر پزشکان به نظر می‌توان در همین یک و دوماه اخیر صادر کرد و به آنها تحویل داد.
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور ضمن تشریح نقایص نسخه الکترونیک که در حال حاضر در حال اجراست، گفت: سه درخواست در این حوزه وجود دارد؛ ایجاد قوانین جدید در حوزه دوراپزشکی و نسخهنویسی الکترونیک از راه دور، ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک امن و استقرار لجستیک نظارتی با حمایت سایر دستگاه‌ها در سازمان نظام پزشکی.
علی سالاری در گفتوگو با ایسنا، درباره بحث نسخهنویسی الکترونیک، گفت: نسخهنویسی الکترونیک باتوجه به مقتضیات زمان و پیشرفت فناوری یکی از ملزومات روز است و چه بخواهیم و چه نخواهیم باید به سمت حذف کاغذ، الکترونیکی شدن، دقت و سرعت بیشتر، ارتباط پویاتر و سریعتر بین مراکز درمانی، پاراکلینیک، بیمه و ... رویم تا بتوانیم به مردم خدمات بهتر، سریعتر و دقیق‌تری ارائه دهیم. منتها مانند هر موضوعی فقط نمی‌توانیم آن را در حالت تئوریک تعریف کنیم، بلکه در عمل باید بسترهای لازم را هم فراهم کنیم.
وی افزود: در کشورهای پیشرفته دنیا نسخه الکترونیک وجود دارد، اما همانطور که در قانون ما هم پیش‌بینی شده، نسخه الکترونیک، تنها نسخهنویسی الکترونیک نیست؛ بلکه مطابق قانون پرونده الکترونیک و امضای الکترونیک هم باید با آن همراه باشند؛ به طوری که وقتی پزشک کد ملی بیمار را وارد می‌کند، بداند تاریخچه بیماری‌اش چه هست، تاکنون چه داروهایی دریافت کرده، به چه چیزی حساس است و... و نیاز به حضور اطرافیان نباشد. در عین حال اهمیت امضای الکترونیک هم از این بابت است که نسخه تجویز شده انکارناپذیر باشد و مثلا عنوان نشود که نام کاربری و رمز عبور یک پزشک را همکاری دیگر گرفته و بیمارش را ویزیت کرده یا مثلا عنوان نشود که اصلا این ویزیت در فضای حقیقی اتفاق نیفتاده است. باید توجه کرد که امضای الکترونیک که به وسیله کارت‌های هوشمند الکترونیک یا نرم‌افزارهای نصب شده بر روی موبایل ایجاد میشود، قابلیت انکارناپذیری دارد و پزشک نمی‌تواند منکر اصالت نسخه شود.
نسخه الکترونیک شد اما از پرونده الکترونیک و امضای الکترونیک خبری نیست
سالاری ادامه داد: درست است که نسخه الکترونیک از یکم دی ماه ۱۴۰۰ اجباری شده، اما شاهدیم که از پرونده الکترونیک و امضای الکترونیک خبری نیست. اجرای سلیقه‌ای، موردی و نسبی قانون، همین اتفاقی است که امروز در کشور در این حوزه رخ داده است؛ اجرای فعلی نسخه الکترونیک، اصرار بر اجرای بخشی از قانون است و نه تمام قانون. در حالی که اصرار بر اجرای بخشی از قانون و معوق گذاشتن بخش دیگری از قانون، خودش عین بی‌قانونی و بی‌عدالتی است و ما نسبت به آن معترضیم.
تبعات اجرای ناقص نسخهنویسی الکترونیک
وی درباره تبعات اجرای ناقص نسخهنویسی الکترونیک، گفت: یکی از تبعات این موضوع این است که از آنجایی که پرونده الکترونیک فراهم نیست، پزشک نمی‌تواند به تاریخچه بیماری بیمار دسترسی داشته باشد و دقت لازم وجود ندارد. همچنین در حوزه امضای الکترونیک ممکن است این امضا قابل انکار بوده و اصالت نسخه مشخص نباشد و نتوانیم در آینده حقوق انتظامی بیمار و پزشک را پیگیری کنیم. اگر پزشکی مدعی شود که من این نسخه را تولید نکردم، بنابراین نمی‌توان پیگیری‌های آینده درباره قصورهای احتمالی را برای بیمار متصور دانست.
لزوم پایش و نظارت نسخهنویسی الکترونیک از سوی سازمان نظام پزشکی
سالاری درباره نقش سازمان نظام پزشکی در این زمینه، گفت: باید توجه کرد که بیمه‌ها خریدار خدمت هستند و از پزشک خرید خدمت می‌کنند. وزارت بهداشت هم به عنوان دستگاه دولتی ناظر و عامل است و قوانین حاکمیتی را اجرا کرده و مورد نظارت قرار میدهد. در این میان سازمان نظام پزشکی، سازمانی صنفی است که به پزشک شماره عضویت داده و در عین حال حقوق انتظامی بیمار و کرامت صنفی را دنبال می‌کند. حال کار دیگری که باید انجام دهد، پایش و نظارت روند نسخهنویسی و پرونده الکترونیک است؛ به طوری که هم حقوق بیمار به عنوان اولین شعار سازمان نظام پزشکی و هم حقوق پزشکان محفوظ بماند.
وی گفت: بر این اساس طی این مدت سعی کردیم که هرگونه همکاری و هماهنگی را با سازمان‌های بیمه‌گر، وزارت بهداشت و ... داشته باشیم تا این اعتماد به جامعه پزشکی داده شود که در صورت پیوستن به نسخه الکترونیک خودشان و بیماران ضرر نمی‌کنند. با این حال متاسفانه سرعت اینترنت در کشور پایین است، قطعی برق داریم، تعداد استاندارد ویزیت بیمارمان مانند کشورهای دیگر نیست. در کشورهای پیشرفته یک پزشک روزانه شش تا هفت بیمار ویزیت می‌کنند و با ویزیت همین تعداد هم تامین است. ویزیت پزشک در این کشورها مانند کشور ما نیست که ارزش نسبی‌اش نسبت به کالاهای اساسی یک‌دهم و یک‌هفتم شده باشد. بنابراین در کشور پشت در اورژانس و ... تعداد بیماران زیاد است، سرعت اینترنت پایین است، نوع پلتفرمی که ایجاد شده و بستری که بیمه‌ها برای نسخه الکترونیک آوردند، به راحتی در دسترس نیست و دشواری‌هایی دارد، کدهای داروها گاهی ایرانی و گاهی خارجی است، برخی خدمات تعریف نشده است، داروهای ترکیبی تعریف نشده‌اند، داروخانه نمی‌تواند مستقیما به پزشک اطلاع دهد که مثلا نسخه‌ات ایرادی دارد یا داروی مشابه را دارم و چه کنم و در نتیجه بیمار را باید دوباره سراغ پزشک بفرستند.
وی ادامه داد: همچنین در برخی خدمات مانند فیزیوتراپی و بینایی سنجی هنوز این بستر اجرا نشده است. بیمه بانک‌ها نتوانستند الکترونیک شوند، بیمه شرکت نفت هنوز نتوانسته الکترونیک شود. پیامکی که به عنوان کد ورود می‌آید، گاهی دچار اختلال میشود. بر این اساس همه این موارد باعث شده که سازمان نظام پزشکی، اجرای نسخه الکترونیک را در تاریخی که اعلام کردند، مقدور نبیند و تذکر دهد.
اجرای نسخهنویسی الکترونیک ناقص، به چه قیمتی؟
سالاری گفت: ما پیشنهاد کردیم که به هر حال استفاده از نسخه الکترونیک موضوعی شبانه‌روزی است. بر این اساس باید پشتیبانی ۲۴ در هفت داشته باشد؛ یعنی لجستیکی برای هفت روز هفته و ۲۴ ساعت روز ایجاد شده و در اختیار سازمان نظام پزشکی قرار گیرد. همچنین بودجه مربوطه هم در اختیار سازمان نظام پزشکی قرار گرفته و دبیرخانه وارد سازمان نظام پزشکی شود. همه این‌ها ملزوماتی است که نیاز به لجستیک و هزینه دارد و کار ملی بزرگی است که باید با همراهی بهتر و بیشتری انجام میشد و سازمان نظام پزشکی بیشتر جدی گرفته میشد. این اتفاقات رخ نداد و وقتی امروز از همکاران‌مان درباره نسخه الکترونیک سوال می‌کنیم، چه آنهایی که نسخه الکترونیک را اجرا می‌کنند و چه آنهایی که نسخه الکترونیک را اجرا نمی‌کنند، همه نگرانی دارند و ناراضی‌اند. وقتی این موارد را می‌شنویم، جای تاسف است که گوش شنوایی نیست و همچنان بر این طبل می‌کوبند که همه باید نسخه الکترونیک را اجرا کنند. اما باید پرسید به چه قیمتی، آیا به قیمت تشویش اذهان و سرگردانی بیماران؟.
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور گفت: وقتی در فضای گفتوگو هم بیمه‌ها، هم وزارت بهداشت و هم نظام پزشکی به این نتیجه رسیدند که یکم دی ماه زمان مناسبی برای اجرای نسخه الکترونیک نبود و وزیر بهداشت نامهای در این زمینه نوشت که باید تعویق آن شش ماه تمدید شود، تعجب می‌کنم که چرا یکم دی ماه به عنوان مبنای اجرای آن قرار داده شد. این اقدام مستقیما فشار آوردن به مردم و جامعه پزشکی تلقی میشود.
نیاز به پشتیبانی ۲۴ ساعته نسخه الکترونیک در ۷ روز هفته
سالاری گفت: ما یقینا برای انجام نسخه الکترونیک نیاز به یک پشتیبانی ۲۴ ساعته در هفت روز هفته بدون تعطیلی داریم؛ به طوری که کارشناسانی در سازمان مستقر شوند تا اگر در جایی اختلالی در زمینه صدور نسخه الکترونیک ایجاد شد، بلافاصله آنلاین باشند و ایراد را برطرف کنند. اگر کارت پزشکی گم شد و نمی‌تواند وارد حساب کاربری خودش شود، بلافاصله بتوانیم در کمترین زمان کارتش را جایگزین کرده و رمز موقتی به او بدهیم تا بتواند نسخهنویسی را انجام دهد. ممکن است در کشور صدها هزار یا چند میلیون نسخه تولید شود، اگر چند مورد از آنها نسخه حیاتی باشد که بعدا منجر به شکایت یا قصور شوند، برای ایجاد مشکلاتی حتی در سطح ملی کفایت می‌کند. بنابراین کار بسیار ظریف است و باید دبیرخانه این کار در جای مستقلی مانند سازمان نظام پزشکی مستقر شود. ما آمادگی این کار را داریم، اما سازمان نظام پزشکی موسسه مردم نهاد غیر دولتی است و برعهده گرفتن این ابتکار و لجستیک عظیم ملی نیازمند هزینه‌هایی است که دولت باید از آن حمایت کند. بار سنگینی است و یک سازمان به تنهایی نمی‌تواند آن را به دوش بکشد و نیاز به حمایت در این زمینه دارد.
۳ درخواست نظام پزشکی در زمینه نسخه الکترونیک
وی ادامه داد: البته معاونت پارلمانی سازمان نظام پزشکی با سازمان برنامه و بودجه صحبت کرده‌اند. باید توجه کرد که این حوزه شامل چند قسمت است؛ یکی صدور کارت‌های هویتی الکترونیکی پزشکان که در حال حاضر هم در حال انجام است. به طوری که از ۳۳۰ هزار عضو سازمان نظام پزشکی، تاکنون کارت‌های هویتی الکترونیکی برای یک‌سوم آنها، شامل ۱۰۰ هزار نفر صادر شده است. یک بخش دیگر هم مربوط به تکمیل پرونده الکترونیک است و قسمت دیگر نظارت بر دوراپزشکی و ایجاد قوانینی در این حوزه است. باید توجه کرد که وقتی نسخه الکترونیک تولید میشود، به این معناست که شاید یک نفر از پشت تلفن یا از پشت یک گیرنده تصویری علائمش را به پزشک بگوید و در آنجا از طریق نسخه الکترونیک نسخه‌اش تولید شده و به داروخانه رود. این درحالیست که قوانین مربوط به این موضوع هم باید در کشور مرتب شوند. هنوز قوانین خاصی برای دورا پزشکی یا تله‌مدیسین یا نسخه الکترونیک از راه دور ایجاد نکردیم. این موضوع هم از وظایفی است که سازمان نظام پزشکی باید در کنار وزارت بهداشت ابعاد حقوقی و قوانینش را شناسایی کند و به کمک مجلس و سایر قوای ناظر بتوانیم در کشور آن را اجرایی کنیم. در غیر این صورت به حقوق بیمار و پزشک آسیب می‌رسد و از فناوری روز عقب می‌مانیم. بنابراین سه درخواست در این حوزه وجود دارد؛ ایجاد قوانین جدید در حوزه دوراپزشکی و نسخهنویسی الکترونیک از راه دور، ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند پرونده الکترونیک سلامت و امضای الکترونیک و دیگری استقرار لجستیک نظارتی با حمایت سایر دستگاه‌ها در نظام پزشکی.
سالاری درباره وضعیت صدور امضای الکترونیک، گفت: حدود ۳۳۰ هزار عضو جامعه پزشکی داریم که تاکنون یک‌سوم آنها کارت‌هایشان هوشمند شده است که حدود ۱۰۰ هزار نفر را شامل میشود. امیدواریم بتوانیم با سرعت بیشتری کارت‌های هوشمند را صادر کنیم و فرآیند نسخه الکترونیک را به سمت ظرافت، دقت و سرعت هرچه بالاتر بریم وهیچ گاه هم کیفیت را فدای کمیت و سرعت استقرار نکنیم. در این موارد وقتی بستر فراهم نیست، اصرار بر استقرار بدون منطق، منجر به نگرانی مردم و ایجاد مشکل میشود. باید آهسته و پیوسته در زمینه نسخه الکترونیک پیش رویم و اگر می‌خواهند سرعت کار بیشتر شود، باید کمک کنند، نه اینکه چیزی را تحمیل کنند. تحمیل کردن نه‌تنها چاره کار نیست، بلکه دردی به دردها اضافه می‌کند.
خطر سوء استفاده از نام پزشکان و تولید نسخه‌های جعلی
وی درباره امنیت امضای الکترونیک پزشکان گفت: باید از سخت‌افزار و نرم‌افزاری استفاده کرد که امضای الکترونیک پزشک و اصالت نسخه انکارناپذیر باشد؛ به عبارتی هرکسی نتواند نسخه را تولید کند و فقط یک نام کاربری و رمز عبور ساده نباشد. در حال حاضر اگر پسورد و نام کاربری پزشک در اختیار فردی قرار بگیرد، به راحتی می‌تواند نسخه تولید کرد و سوءاستفاده میشود. اما وقتی کارت الکترونیک در اختیار پزشک است، از طریق پیامکی که به او داده میشود، از طریق تعهدی که از او گرفته میشود، مشکلی ایجاد نمی‌شود. پشتیبانی ۲۴ ساعته در هفت روز هفته هم برای این است که اگر هک یا سرقتی رخ داد، بلافاصله بتوانند وضعیت را درست کنند. در این صورت حقوق بیمار و پزشک بهتر محفوظ می‌ماند.
سالاری گفت: امیدوارم به کمک هم و با همیاری و منطق بتوانیم به این فناوری روز مجهز شویم و نسخه الکترونیک به جای اینکه اعصاب مردم را بر هم بریزد، بتواند سرعت و دقت را در درمان افزایش دهد، از درمان القایی پیشگیری کند و منجر به ارتباط بهتر بین‌بخشی در حوزه درمان در بین پزشک، داروساز، بیمار و سازمان‌های بیمه‌گر و بیمه مکمل و ... شود.
همزمانی اجرای نسخه الکترونیک با شیوع واریانت امیکرون در کشور موجب شد تا وزارت بهداشت و ارتباطات تلاش کنند استفاده از نسخه کاغذی تا اول اردیبهشت ۱۴۰۱ فراهم شود.
به گزارش فارس، با عنایت به پیشنهاد مشترک وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و با توجه به همزمانی اجرای نسخه الکترونیک با شیوع واریانت امیکرون در کشور و برای جلوگیری از بروز مشکل برای هم‌میهنان، ضمن تاکید بر پیشبرد برنامه نسخه الکترونیک بدون توقف یا بازگشت به عقب، به سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه‌گر مشمول جزء ۲ بند (ک» تبصره (۱۷) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور اجازه داده میشود در موارد استثناء مانند قطع برق یا مشکلات ناشی از نواقص موجود در زیرساخت و امثال آن که باعث ایجاد تجمع مردم و قرار گرفتن در معرض خطر ابتلا به کرونا می‌گردد تا اول اردیبهشت ۱۴۰۱ نسبت به صدور، پذیرش و پرداخت نسخه کاغذی اقدام کنند.
نظارت برای رعایت موارد استثناء حسب مورد بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: با حل شدن مشکل زیرساخت، اجرایی شدن نسخه الکترونیک، قطعا تخلفات کاهش می‌یابد و دیگر به دفترچه کاغذی بیمه نیز نیازی نیست.
به گزارش فارس، ایده نسخهنویسی الکترونیک از همان آغازین روزهای شکل‌گیری همواره موافقان و مخالفان سرسختی داشته است که با طرح استدلال‌های گوناگون به تبیین پیامدهای مثبت و یا عوارض منفی این تصمیم پرداخته‌اند. اگرچه ملاحظات مربوط به تعارض منافع در بروز و ظهور برخی مخالفت‌ها و مقاومت‌ها بی‌تأثیر نبوده است اما به نظر می‌رسد نباید از کنار ضعف زیرساخت‌های فنی به سادگی عبور کرد چرا که کمترین سهل‌انگاری در این زمینه می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ همایون نجف‌آبادی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رفتیم و دیدگاه وی را در این زمینه جویا شدیم.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس عدم برخورداری از اینترنت مناسب را مهمترین مشکل پیش روی این طرح دانسته و اظهار داشت: به هر حال این نقصان فنی و زیرساختی منجر به ایجاد مشکلاتی در زمینه تجویز دارو و ثبت نسخه در فضای مجازی خواهد شد. اگر زیرساخت قوی داشته باشیم، ما هم بر ضرورت اجرایی شدن این طرح تأکید داریم. پزشکی که وارد سایت میشود و می‌خواهد نسخه را ثبت کند و دارو تجویز کند و یا خدمات پاراکلینیک ارائه بدهد، باید بتواند خیلی سریع وارد سایت بشود نه اینکه زمان زیادی صرف شود و یا سیستم قطع باشد. در این صورت علاوه بر پزشک، بیمار هم از نظر روانی به هم می‌ریزد و همین نابسامانی‌ها قطعاً مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
وی همچنین با اشاره به برخی مخالفت‌ها و مقاومت‌های صورت‌گرفته در مسیر اجرای این طرح افزود: افراد معمولاً در مقابل هر تغییری مقاومت می‌کنند. به هر حال پزشکان و مراکز پاراکلینیک سال‌های طولانی با روش دیگری فعالیت می‌کردند و طبیعتاً احساس می‌کنند که با همان روش قبلی راحت‌تر هستند اما باید بدانیم که این کار در دنیا انجام شده و تغییرات مثبتی هم به دنبال داشته است. در ایران هم در نهایت باید به این سمت پیش برویم. در این طرح همه موارد مانند قبل است و فقط نسخه‌ای که دریافت میشود، در فضای مجازی است.
این نماینده مجلس استفاده از نسخه الکترونیک را اقدامی مثبت ارزیابی کرد و گفت: اگر زیرساخت‌ها به صورت کامل فراهم شده باشد، بسیار عالی خواهد بود چرا که هم تخلفات کمتر میشود و هم اینکه هزینه قابل توجه چاپ دفترچه‌های بیمه را نخواهیم داشت و در مجموع رقم بالایی صرفه‌جویی میشود. ضمن اینکه مخارج سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان خدمات درمانی، سازمان تأمین اجتماعی و بیمه سلامت نیز بسیار کاهش پیدا می‌کند. البته در حال حاضر این موضوع با مشکلات متعددی مانند پهنای باند اینترنت مواجه است زیرا در خیلی از مناطق اینترنت ضعیفی داریم و در بعضی از مناطق نیز اصلاً آنتن‌دهی اینترنتی نداریم.
نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی ایجاد پرونده الکترونیک را اقدامی مثبت اما بسیار حساس توصیف کرده و افزود: در مورد پرونده الکترونیک باید زیرساخت‌ها به گونه‌ای باشد که هک کردن سیستم غیر ممکن باشد. به هر حال اطلاعات شخصی بیمار بسیار خصوصی و محرمانه است و چنانچه این اطلاعات به دست مجرمان فضای مجازی برسد، هم برای بیمار و هم برای نظام بهداشت و درمان کشور مشکلات متعددی ایجاد خواهد کرد. بنابراین زیرساخت‌های فنی پرونده الکترونیک باید به گونه‌ای باشد که هک کردن اطلاعات بیماران غیر ممکن باشد.
رئیسی با تاکید بر ضرورت اجرای کامل قانون نسخه الکترونیکی، گفت: تا تکمیل زیرساخت‌ها در برخی شهرها برای موارد ضروری و استثنایی با تشخیص وزارت بهداشت و درمان به منظور جلوگیری از اجتماع و ازدحام جمعیت و خطر شیوع بیماری مجوزهای لازم صادر شده تا مشکلی برای شهروندان بوجود نیاید.
به گزارش ایسنا، ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به اهمیت توجه به واکسیناسیون مهاجران افغانستانی و سایر کشورها که به هر شکلی در کشور حضور دارند، اظهار داشت: برای قطع زنجیره بیماری و جلوگیری از شیوع کرونا ضرورت دارد برای واکسیناسیون همه افراد بویژه مهاجرین اقدام شود.
رئیسی همچنین با تاکید بر انجام تست کرونا از همه کسانی که به کشور وارد می‌شوند، گفت: لازم است استان های مرزی تردد افراد از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی را با دقت و جدیت کنترل کنند و از همه این افراد تست کرونا گرفته شود و به برگه های تست که بعضا جعلی هستند، اکتفا نکنند چرا که هرگونه سهل انکاری در این زمینه در حقیقت زحمات همه کادر درمان و دست اندکاران مقابله با کرونا را از بین می برد.
رئیس جمهورهمچنین با اشاره به ضرورت پیگیری واکسیناسیون عمومی بویژه اهمیت تزریق دوز سوم، اظهارداشت: بدون تردید واکسیناسیون عمومی می تواند در مقابل ویروس کرونا مصونیت ایجاد کند و باید با قوت ادامه یابد. همچنین طرح شهید سلیمانی در پیش بینی و پیشگیری از بیماری کرونا برکات فراوانی داشته است و ادامه آن ضروری است.
معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی گفت: چندسال طول کشید تا نسخه‌های کاغذی از میان برود. باید بگویم با گذشت زمان این نسخه های کاغذی از میان مردم خواهند رفت چرا که هیچ پزشک و بیماری نمی‌خواهند که با کاغذ سر و کار داشته باشند.
محمد جهانگیری،معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی در گفتوگو با فارس با اشاره به مهمترین چالشهای پیش روی پرونده الکترونیک سلامت، اظهار کرد: در این باره از نظر قانونی کاستی نداریم. قانون از برنامه پنجم و ششم توسعه بر این اهمیت اذعان داشته و اختیاراتی را به وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و سازمان‌های بیمه‌گر و ... داده تا بتوانند کار را اجرایی کنند. در بودجه سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بر این موضوع نیز تأکید شده است، پس از نظر قانونی و برنامه ای کاستی در حوزه پرونده الکترونیک نداریم.
وی افزود: باید تدوین برنامه‌های دقیق و نحوه اجرا را در انجام کارهای زیربنایی مدنظر داشته باشیم، کما اینکه ما در اجرا همیشه هماهنگی‌های لازم را نداشته‌ایم. البته اجرا صرفاً به جامعه پزشکی برنمی‌گردد بلکه باید در میان مردم فرهنگ سازی شود.
*بسیاری از سامانهها باید به روزسانی می‌شدند، اما نشدند!
معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی به برخی مشکلات پیش روی نسخه نویسی الکترونیک اشاره کرد و گفت: در ابتدای هر کاری در حوزه الکترونیک برخی مشکلات وجود دارد که قطعی اینترنت و کندی در سیستم‌ها از آن جمله است اما این صبوری و همراهی مردم را می‌طلبد.
وی اضافه کرد: بسیاری از سامانهها نیازمند به روزرسانی و آموزش کاربران است که این‌ها انجام نشده است، پزشکان شاید بتوانند با نسخه الکترونیک کار کنند اما اگر آموزش ببینند می‌تواند کارها درست تر انجام بگیرد. این را از سالیان قبل ما برنامه ریزی کرده بودیم اما به دلیل عدم اجرای این طرح، امروزه به این چالش‌هایی برخورد کرده‌ایم.
*قرار نیست نسخه‌های کاغذی به زودی حذف شوند
جهانگیری با بیان اینکه قرار نیست نسخه‌های کاغذی به زودی حذف شوند، خاطرنشان کرد: بنده مدیر پروه نسخه نویسی الکترونیک بوده‌ام و تأکید می‌کنم اینگونه نیست که پروژه نسخه نویسی الکترونیک باید به صورت ۱۰۰درصدی صورت پذیرد، بلکه در بسیاری از کشورها زمانی که طرح نسخه نویسی الکترونیک اجرا شد در همان ایام نیز نسخه‌های کاغذی و یا حتی فکس برای بیماران استفاده میشد، چندسال طول کشید تا نسخه‌های کاغذی از میان برود. باید بگویم با گذشت زمان این نسخه های کاغذی از میان مردم خواهند رفت چرا که هیچ پزشک و بیماری نمی‌خواهند که با کاغذ سر و کار داشته باشند اما باید همه شرایط مهیا باشد.
وی ادامه داد: در برخی از کشورها دیده میشود که پزشکان علاوه بر نسخه‌های الکترونیکی، نسخه کاغذی را به بیمار می‌دهند تا در صورت قطعی سیستم الکترونیکی، بیماران معطل نمانند و داروهای تجویز شده را تحویل بگیرند اما برای آن بودجه دیده شده بود. این راهکارها قبلا گفته شده و بودجه نیز برای آن در نظر گرفته شده است.
*بیماران ما به دیدن نسخه های کاغذی عادت دارند
معاون سابق فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی ابراز کرد: بیماران ما به دیدن نسخه های کاغذی عادت دارند، وقتی که وارد داروخانه می شوند سردرگم هستند و احتمال می‌دهند با مشکلاتی برای دریافت دارو مواجه شوند، این نسخه‌های کاغذی را می‌توانیم به بیماران بدهیم و آنجا کد را بخوانند و دارو را به بیمار تحویل دهند. بیماران در این حالت اطمینان قلبی پیدا می‌کنند،کما اینکه ما در زمان پرداخت قبوض به صورت الکترونیکی، فیش‌های پرداختی را مدت‌ها نگه می‌داشتیم، آیا امروز آن فیش ها را نگهداری می کنیم؟ خیر چرا که ما دیگر به این سیستم عادت کرده ایم و نگران نیستیم.
وی ادامه داد: ما می‌گوییم نسخه الکترونیکی نیازمند گذر زمان است و یک‌طرفه نیست،تنها به پزشکان برنمی‌گردد و همه در این موضوع دخیل هستند.
جهانگیری با اشاره به میزان پیشرفت نسخه نوسی الکترونیکی در کشور، ابراز کرد: این پروژه در برخی استانها ۸۰ تا۹۰ پیش رفته است و برخی استانهای دیگر کمتر، باید همین مسیر را ادامه داد و از آن برگشت نکنیم.
*به پزشکان و مردم درباره نسخه نویسی اطلاع رسانی نشد!
وی بیان کرد: مهمترین مشکل در طرح نسخه‌های الکترونیک، عدم اطلاع رسانی درست به مردم و پزشکان است، باید به میزان خدمات در نسخه نویسی به حوزه‌های مختلف و بیماران اطلاع رسانی شده باشد و این اطلاع رسانی تنها نباید از طریق رسانه ها صورت بگیرد بلکه می‌تواند در قالب طراحی و تولید فیلم و کلیپ و ... در مطب پزشکان باشد.
جهانگیری با ابراز خرسندی از کیفیت بالای سامانه‌های نسخ الکترونیکی، خاطرنشان کرد: این سامانه ها باید پشیتبانی شوند و در حد توان به پزشکان خدمات رسانی کنند، اگر در طول یکسال از آنها حمایت شود مردم می‌توانند از منافع آن بهره مند شوند.
وی درباره یکپارچه بودن سامانه های بیمه‌ای، این گونه توضیح داد: ما نمی‌توانیم یک سامانه برای تمامی بیمه‌ها داشته باشیم، باید تعدد سامانهها وجود داشته باشد تا خلاقیت شکل بگیرد و انحصار رفع شود. از طرفی این سامانهها باید یکپارچه باشند نه آنکه در یک سامانه قرار بگیرند.
عمادالدین قاسمی پناه - دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات دلیل فراگیرنشدن نسخه الکترونیکی را مرتبط با زیرساخت‌های فنی نمی‌داند و می‌گوید وزارت بهداشت برخی تکالیف خود را در این رابطه انجام نداده است.
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی می‌گوید: قانون‌گذار در اجباری کردن حذف کاغذ با متخصصان حوزه سلامت مشورت نکرده است به این معنا که برخی از خدمات نظام سلامت هنوز دارای کد نیستند، وقتی سیستمی دارای کد نیست، الکترونیکی کردن آن امکان پذیر نیست پس استفاده از کاغذ برای عموم و تجویز آن لازم است.
به گزارش فارس، طرح نسخه نویسی الکترونیک و پذیرفته نشدن نسخه های کاغذی از ابتدای دی ماه در کشور آغاز شد. براساس این طرح پزشکان موظفند داروهای بیماران را در نسخ الکترونیکی به داروخانه ها ارسال کنند و بیماران دیگر نیازی به دفترچه و نسخ کاغذی ندارند. با اجرای این طرح، هر یک از افراد، دارای پرونده سلامت خواهند شد و تمامی مشخصات بیماران و موارد مصارف دارویی آنها در این پرونده ثبت میشود. پزشکان نیز با یک کدملی می توانند به آن اطلاعات دسترسی داشته باشند.
طرح نسخه نویسی الکترونیک از آن جهت مهم خوانده میشود که از یک سو نظام دارویی و سلامت را متمرکز و از سویی دیگر می‌تواند مانع گرانی، قاچاق دارو و کاهش خطای پزشکی در کشور شود. این طرح با آنکه فواید بسیاری برای نظام سلامت دارد اما چالش‌هایی نیز پیش روی خود دارد که در صورت حل نشدن آنها، ارائه خدمت به مردم با مشکلات جدی روبرو خواهد بود.
نسخه نویسی الکترونیک و چالش‌هایی که پیش روی دارد
پیش‌تر خبرگزاری فارس در سلسله گزارش‌هایی به چالشهای پیش روی نسخه‌های الکترونیک پرداخته است. در این باره می‌توان به اظهارنظر یک کارشناس اقتصادی اشاره کرد. پدرام اصلانی‌فر، کارشناس سیاست گذاری و اقتصاد حوزه سلامت به فارس گفت: این پروژه بسیار فنی است، در همین راستا نیاز بود بین مردم، پزشکان و داروخانه‌ها هماهنگی‌هایی صورت بگیرد. بیمه سلامت کمی عقب‌تر از تأمین اجتماعی بود، یک وعده برای حذف دفترچه در خردادماه داد اما در تیرماه نیز همین وعده را تکرار کرد و سرانجام اوائل مهرماه دفترچه را به طور کلی در بیمه سلامت حذف کرد.
وی ادامه داد: طبیعتاً پروژه نسخه نویسی الکترونیک در ابتدای امر دارای مشکلاتی است، ممکن است دچار قطعی شود و ارتباط بین سامانهها ایجاد نشود. این‌ها قابل حل است و در هر پروژه‌ای از دولت الکترونیک وجود خواهد داشت اما حل میشود.
در همین راستا نیز اظهارنظرهای دیگری درباره عملکرد درست یا نادرست نسخه‌های الکترونیکی وجود دارد. پیش‌تر برخی‌ها نسبت به اجرای نادرست این طرح هشدار داده بودند.در همین رابطه شهرام غفاری مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی با اشاره به برخی کاستی‌های طرح نسخه نویسی الکترونیک، اظهار کرد: چنانچه به هر دلیلی سامانه صدور نسخه دیجیتال دارو با مشکل روبرو شد پزشکان می‌توانند از نسخه کاغذی استفاده کنند.
شهرام غفاری در برنامه انتهای الوند شبکه دوم سیما عنوان کرد: اگر به هر دلیلی سیستم نسخه نویسی دیجیتالی قطع شود می توان از سربرگ مطب استفاده کرد و کماگان این نسخه ها مورد تایید سازمان است.
بهرام عین الهی وزیر بهداشت نیز درباره اجرا شدن طرح الکترونیکی شدن نسخ پزشکی در کشور، گفت: اجرای این طرح در نقاط مختلف کشور متفاوت است، به طور کلی حدود ۹۳ درصد اجرایی شده و درصد کمی به دلیل زیرساخت ها باقی مانده است که ان شاءالله برطرف خواهد شد. با این تفاصیل تا اجرا شدن ۱۰۰درصدی طرح نسخه‌های الکترونیک در کشور راه بسیاری مانده که تلاش مسئولان اجرایی را برای ارتقای سیستم اجرایی و نظارتی می‌طلبد.
مشکلاتی که بیماران با آن روبرو خواهند بود
بی‌شک هر پروژه جدیدی بدون اشکال نخواهد بود و می‌تواند مشکلات جدیدی را برای متولیان و مصرف کنندگان آن خدمت به دنبال داشته باشد، نسخه نویسی الکترونیکی نیز یکی از آن خدمت‌هایی است که به تازگی در کشور اجرا شده است. سرعت پایین اینترنت، یکپارچه نبودن نسخه نویسی الکترونیک در سیستم‌های بیمه‌ای، وجود کدهای گوناگون دارو، نبود پهنای باند و تاخیر در پرداخت بیمه‌ها از جمله مشکلاتی است که بیماران در حین اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی با آن روبرو هستند. از سویی دیگر، در طرح نسخه نویسی الکترونیک، مشکلاتی مانند عدم دسترسی به سوابق بیماری مراجعه کنندگان، عدم امکان ثبت نسخ داروهای ترکیبی و نبود آموزش لازم به وضوح دیده میشود و این‌ها باید هرچه سریعتر حل شود.
تشریح دستاوردهای طرح نسخه های الکترونیکی
شهرام غفاری، مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماع درباره اجرای الکترونیکی شدن نسخ پزشکی،به خبرنگار فارس گفت: این طرح یک ارتقا در فرآیندهای نظام سلامت است، ابزاری است که می‌تواند کاغذ را از مدار سیستم‌های اداری بردارد و از سیستم های الکترونیک و مکانیزه استفاده کنیم. ضمن اینکه می‌تواند در تشکیل تجمیع سوابق پرونده بیماران و بیمه شدگان و تشکیل پرونده سلامت به ما کمک کند، این در سیستم دستی امکان پذیر نیست.
وی افزود: کاملاً زمینه برای تشکیل پرونده الکترونیک برای مردم آماده است و آنچه که ما استفاده می‌کنیم این است که کلیه سوابق بیمه شدگان در این سامانه جمع میشود و وقتی به پزشکان مراجعه می‌کنید می‌تواند سوابق شما را ببیند و براساس آن داروها را تجویز کند.
غفاری با اشاره به دومین اثر نسخه نویسی الکترونیک، خاطرنشان کرد: دومین آثار این طرح استفاده جانبی این سیستم است، ما می‌توانیم از نظام پایش و نظارت استفاده کنیم و این نظام را روزآمدتر و دقیق‌تر انجام دهیم، مثلا اگر دارویی فراتر از قیمت آن باشد و یا پزشکی تخلف کرد در این سامانه به سادگی قابل کشف و رصد است، این در حالی است که در سیستم دستی این عملیات نمی‌توانست پیگیری شود.
وی تاکید کرد: ما این امکان را داریم که داروها را با کدملی لینک کنیم و بنا به بیمار دارو بگیریم، این استفاده ای است که در کشور ما وجود دارد. شما کشوری را فرض کنید که در آنجا قاچاق دارو معنا ندارد آیا آنها نیز به سمت الکترونیکی کردن نسخه ها نرفته‌اند؟ پس ویژگی این طرح در نظارت و پایش با توجه به نوع اقتصاد ما و سوبسیدهای ما و شرایط ما پررنگ میشود.
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: پرونده الکترونیک سلامت، یعنی ثبت سوابق مصرف دارو و خدمات از سوی بیمار و ثبت سوابق دارویی و خدمات تجویزی توسط پزشک است، این برای ما ارزشمند است، شما اگر حساسیت دارویی در سابقه درمانی خود داشته باشید، دیگری پزشک دارویی را به شما تزریق نمی‌کند که حیات شما را تهدید کند، به تعبیر دیگر خطای پزشکی کاهش پیدا می‌کند و کیفیت ارتقا می‌کند. از طرفی دیگر مصرف بی‌رویه دارو در کشور کاهش می‌یابد.
وی عنوان کرد: در کشور ما که دارو به صورت دولتی و غیر دولتی و... است، طرح نسخه نویسی الکترونیک ابزار مهمی برای کنترل قاچاق دارو است و می‌تواند به شکل مطلوبی قاچاق دارو در کشور را کنترل و با آن مقابله کند.
غفاری با انتقاد از عدم مشورت با متخصصان حوزه سلامت در اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک، خاطرنشان کرد: قانون‌گذار در اجباری کردن حذف کاغذ با متخصصان حوزه سلامت مشورت نکرده است و در فیلد موجود کشور حضور واقعی ندارد، به این معنا که برخی از خدمات نظام سلامت هنوز دارای کد نیستند، وقتی سیستمی دارای کد نیست، الکترونیکی کردن آن امکان پذیر نیست پس استفاده از کاغذ برای عموم و تجویز آن لازم است.
بهتر بود نسخه نویسی الکترونیک فاز به فاز اجرا میشد!
وی یادآور شد: برخی خدمات کُد ندارند، شنوایی سنجی، ادیومتری و یا نوار گوش، این‌ها باید در سامانه کد داشته باشد تا پزشک بتواند آن را بنویسد، پزشک مجبور می شود روی کاغذ آن را بنویسد، کاش قانون به این شکل بود که تجویز دارو از این تاریخ باید الکترونیکی باشد، یا بعد از آن خدمات پاراکلینیک، آزمایشگاه و رادیولوژی و... بهتر بود قدم به قدم و فاز به فاز نسخه نویسی الکترونیکی را در کشور اجرا می کردیم تا آنجا که کدها وجود نداشت را ثبت می‌کردیم.ما برای این که برای بیمه شدگان مشکلی پیش نیاید آمدیم گفتیم آنجایی که کد ندارند و امکان نسخه نیوسی الکترونیک وجود ندارد، اگر پزشکان بنویسند ما به تعهدمان عمل می‌کنیم.
مدیر کل درمان غیر مستقیم سازمان تامین اجتماعی به برخی موانع پیش روی اجرای طرح نسخ الکترونیکی اشاره و تصریح کرد: قطعی برق یکی از مشکلات نسخه نویسی الکترونیکی خواهد بود، مدیریت درمان به استانها اجازه داده است که در زمان قطعی برق و یا مشکلات این چنینی مانند سیل و زلزله و ...، آنجا پزشک می تواند داروها را در سربرگ بنویسد و بیمار نیز می‌تواند داروها را دریافت کند. کماکان در این زمان خدمت در تعهد ما است و نباید هیچ مشکلی برای بیماران و پزشکان در چنین شرایطی پیش آید.
وی تأکید کرد: نسخه نویسی الکترونیکی مشکلاتی دارد که اگر صفر تا صد ببینند و آن را حل نکنند، ممکن است ما از اصل ماجرا دور شویم، خواهش می‌کنیم اجازه بدهند وزارت بهداشت و بیمه ها در فضاهای منطقی جلو ببرند و توسعه دهند تا مشکلی پیش نیاید.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی گفت: داروخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، مراکز تصویربرداری و سایر مراکز پاراکلینیک حق دریافت وجه اضافه و یا عدم پذیرش بیمارن به بهانه قطعی سیستم و یا موارد مشابه را ندارند.
به گزارش فارس، شهرام غفاری،مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی اظهار داشت: از اول دی استفاده از سامانه نسخه الکترونیک برای پزشکان و مراکز درمانی ضروری است و البته پیش‌بینی‌های لازم برای پذیرش نسخه‌های کاغذی در شرایط قطعی برق و اینترنت و یا حوادث غیرمترقبه انجام شده است.
وی افزود: نسخه‌های مربوط به قبل از اول دی نیز که به صورت کاغذی نوشته شده‌اند و بعد از اول دی به داروخانه‌ها و مراکز پاراکلینیک ارائه می‌شوند، قابل پذیرش هستند و نیازی به مراجعه مجدد بیمار برای تبدیل به نسخه الکترونیک نیست.
وی افزود: سازمان تأمین اجتماعی حداکثر ۲۰ درصد از نسخ پزشکان طرف قرارداد را با تشخیص مدیران درمان استانها در شرایط ضروری همچون زمان قطعی برق و اینترنت به صورت کاغذی می‌پذیرد.
غفاری تأکید کرد: تغییراتی که از اول دی در فرآیند نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک ایجاد شده است به هیچ عنوان باعث محدودیت در خدمت رسانی به مردم نمی‌شود و عدم پذیرش نسخ و یا مطالبه وجه مازاد به هیچ عنوان مجاز نبوده و حتی قابل پیگیری از طریق مراجع قانونی است.
وی ادامه داد: مبنای محاسبه و تشخیص ۲۰ درصد نسخ کاغذی پزشکان طرف قرارداد واحدهای تخصصی مستقر در مدیریت درمان تأمین اجتماعی استانها هستند و پرداخت سهم تأمین اجتماعی از هزینه ویزیت پزشکان طرف قرارداد از اول دی براساس حداقل ۸۰ درصد نسخ الکترونیک خواهد بود.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی از روند اجرا و پیشرفت طرح نسخه الکترونیک اظهار رضایت کرد و گفت: از اول ماه گام دیگری را برای پیشبرد این برنامه ملی برداشته‌ایم و روند رو به پیشرفت برنامه نسخه الکترونیک با کمترین اشکالات در حال انجام است.
غفاری از همکاری تمامی مراکز درمانی طرف قرارداد سازمان تأمین اجتماعی بابت تلاش و همراهی که در پیشبرد طرح ملی نسخه الکترونیک دارند، قدردانی کرد.
با گذشت بیش از شش روز از اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی در کشور،ارزیابی‌های اولیه نشان میدهد در مسیر اجرا در برخی استانها مشکل خاصی مشاهده نشده اما در مقابل برای بعضی استانها بخصوص تهران،مشکلات زیادی ایجاد کرده است.
رئیس کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت مجلس با اشاره با بازدید سرزده از تعدادی داروخانه و رصد و نظارت میدانی از نحوه اجرای نسخ الکترونیک، گفت: نواقص جدی در اجرای نسخه نویسی الکترونیک وجود دارد و باید به دولت فرصت داد تا بخش های ۵ گانه زیرساخت توسعه الکترونیک را یک به یک اجرا و تکمیل کند.
فاطمه محمدبیگی رئیس کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت در گفت و گو با خانه ملت با اشاره به بازدید سرزده از تعدادی داروخانه و رصد و نظارت میدانی از نحوه اجرای نسخ الکترونیک از تاریخ اول دی ماه، گفت: با مراجعه کنندگان و کادر حاضر در این مراکز به گفت و گو نشستیم تا مشکلات و معضلات این فرایند مورد بررسی کامل قرار گیرد.
محمدبیگی افزود: علیرغم پیگیری‌های به عمل آمده در وزارت بهداشت و سایر سازمان‌های مسئول و همکار در اجرای طرح سلامت الکترونیک به ویژه در موضوعات نظام ارجاع، استحقاق سنجی، سامانه اصالت دارو و تجهیزات، ایجاد امضای الکترونیک برای ارائه دهندگان خدمات پزشکی شامل پزشکان، پیراپزشکان و داروسازان در دو سال گذشته و تلاش برای تقویت زیرساخت موجود، در حال حاضر شاهد نواقص جدی در اجرای قانون نسخه الکترونیک به عنوان یکی از مراحل پرونده الکترونیک سلامت هستیم.
وی ادامه داد: در این خصوص گزارشات ناقصی مبنی بر تکمیل این فرایند به مسئولان و دولت داده شده که منجر به حذف تبصره های قانونی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ در این حوزه شده است؛ بر اساس جزء ۶ بند ک تبصره ۱۷ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ هرگونه خرید خدمات سلامت و پرداخت هزینه از ابتدای دی ماه سال ۱۴۰۰ توسط سازمان‌ها و موسسات بیمه گر مشمول جزء ۲ این بند، خارج از چرخه ذکر شده در جزء های ۱ تا ۵ ممنوع است و در حکم تصرف غیر قانونی در وجوه و اموال دولتی است و مستوجب مجازات های مقرر در قوانین مربوط است.
باید به دولت برای تکمیل زیرساخت الکترونیک فرصت داد
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس یازدهم یادآور شد: این در حالی است که گزارش‌های میدانی ما نشان می دهد هنوز برای تکمیل این فرایند و آمادگی کامل زیر ساخت اجرای کامل نسخه الکترونیک فاصله وجود دارد در حالی که در کشورهای مختلف از زمان ایجاد زیرساخت سلامت الکترونیک تا اجرای آن بین ۵ تا ۱۰ سال زمان پیش بینی می شود؛ برای اجرای کامل و صد در صدی قانون نسخ الکترونیک نیاز به زمان داریم اما باید به صورت فازبندی و پلکانی زمینه اجرای آن طراحی شود و به دولت فرصت لازم داده شود تا بخش های ۵ گانه زیرساخت توسعه الکترونیک را یک به یک اجرا و تکمیل کند.
وی افزود: دولت باید بودجه کافی را برای اجرای این موضوع اختصاص می داد اما گزارش دیوان محاسبات نشان می دهد که ما ۲ تا ۵ درصد بودجه برای اعتبارات سلامت الکترونیک در حوزه سلامت گذاشته‌ایم که این بودجه با درخواست برای تکمیل زیرساخت کامل نسخه الکترونیک هم خوانی ندارد؛ قطعا نمی توان کار بزرگ را با بودجه اندک به سرانجام رساند؛ اگر خواهان شفافیت و مقابله با مافیای تجهیزات پزشکی و کوتاه شدن دست عاملان بازار سیاه و مافیای دارو و تجهیزات پزشکی هستیم باید زمینه گسترش سلامت الکترونیک فراهم شود.
محمدبیگی تاکید کرد: اگر می خواهیم مردم در مناطق مختلف به ویژه مناطق محروم دسترسی راحت تری به امکانات و تجهیزات حوزه سلامت داشته باشند باید خدمات سلامت الکترونیک جدی گرفته شود؛ مطالبه جدی بنده از دولت سیزدهم اختصاص بودجه لازم برای این امر است و همچنین باید بندهای مربوط به بودجه ۱۴۰۱ در حوزه سلامت الکترونیک در مجلس اصلاح و تکمیل شود تا شاهد اتفاقات موثر در جهت سهولت ارائه خدمات سلامت محور در مناطق مختلف باشیم به هیچ عنوان نمی‌توان پذیرفت که عناوین و شروط تحقق سلامت الکترونیک از قانون بودجه ۱۴۰۱ حذف شود.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم ادامه داد: آنچه الان شاهد آن هستیم افزایش پرداخت از جیب توسط مردم، عدم دسترسی کامل به سیستم و عدم ایجاد یکپارچگی در برخی مراحل نسخه الکترونیک است؛ چند روزی است که مردم سر درگم هستند و این نشان میدهد باید در حمایت از تکمیل فرایند نسخه الکترونیک نگاه جامع تری داشته باشیم و صفر و صدی به این مقوله نگاه نکنیم.
وی افزود: در بسیاری از کشورها درصدی از نسخ را همچنان برای نسخ کاغذی در نظر می‌گیرند البته سازمان های بیمه گر باید با پیوستن به درگاه یکپارچه اطلاعات تمکین کنند، امضای الکترونیک جدی گرفته شود و سازمان نظام پزشکی در اسرع وقت این موضوع را پیگیری نماید و فرایند های استحقاق سنجی و کدینگ ها استاندارد شوند همچنین ساختار یکپارچه و نقشه واحدی برای اجرای سلامت الکترونیک باید ترسیم شود تا بتوان شاهد تدوین سند ملی سلامت الکترونیک بود.
رئیس کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت مجلس تاکید کرد: نقش وزارتخانه های ارتباطات، صمت، کار، رفاه وامور اجتماعی و سازمان های ذی نفع در فرایند رگولاتوری و اپراتوری باید دقیق تنظیم شود تا به تولیت سلامت در وزارت بهداشت و تامین امنیت داده ها خدشه ای وارد نشود؛ باید با یک جدول دقیق زمان بندی شده به مسئولان اجرایی فرصت داد فرآیندهای منتهی به نسخه الکترونیک را همراه با نظارت جدی میدانی تکمیل نمایند زیرا وضعیت اول دی تا امروز نشان میدهد ادامه روند فعلی بدون در نظر گرفتن نواقص منجر به افزایش هزینه های سلامت برای مردم می شود بنابراین از جانب کمیته سلامت الکترونیک کمیسیون بهداشت به مسئولان محترم ارشد دولت و مجلس پیشنهاد حل این موضوع را از طریق فازبندی رفع نواقص طرح و تشکیل قرارگاه عملیاتی ملی سلامت الکترونیک تصمیم فوری برای استمهال تبصره ک بند ۱۷ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ را داریم.
معاون برنامه‌ریزی، مدیریت و توسعه منابع سازمان بیمه سلامت ایران گفت: پیش از زمان قانونی اجرای نسخهنویسی الکترونیک به منظور تشویق ارائه دهندگان خدمت، مطالبات تمام مراکز درمانی که اقدام به نسخهنویسی الکترونیک کرده بودند از ابتدای سال تابه حال در همان ماه پرداخت شد و از این پس نیز این روند ادامه خواهد یافت و مشکلی در پرداخت‌ها نخواهیم داشت.
حسین رنجبران در گفتوگو با ایسنا، در خصوص برخی مشکلات در اجرای نسخهنویسی الکترونیک در کشور، بیان کرد: مسلما هر تغییری با مقاومت‌هایی روبرو میشود ولی باید توجه داشت که ما در راستای استقرار دولت الکترونیک و اجرای قانون قدم برمی‌داریم تا مردم بتوانند خدمات آسان و مناسب‌تری را از ارائه دهندگان خدمت دریافت کنند.
وی ادامه داد: افراد ممکن است با تفکرات مختلف به این موضوع نگاه کنند و بگویند این اقدام زمان‌بر است. باید توجه داشت که بسیاری از کشورهای پیشرفته دیگر نیز مسیر نسخهنویسی الکترونیک را برای ارائه خدمات بهتر پیش گرفته‌اند؛ چرا که نسخه نویسی الکترونیک یکی از مقدمات دولت الکترونیک و پرونده الکترونیک سلامت است.
معاون برنامه‌ریزی، مدیریت و توسعه منابع سازمان بیمه سلامت ایران که خود به عنوان پزشک نیز فعالیت می‌کند در خصوص تجربه خود از نسخه نویسی الکترونیک اظهار کرد: روزهای اول که می‌خواستم نسخه نویسی را به صورت الکترونیک انجام دهم برایم سخت بود؛ ولی بعد از چند بار نسخه نویسی الکترونیک، از آن چیزی که تصور می‌کردم آسان‌تر شد؛ به طوری که بیمار تنها با کد رهگیری و کدملی دارو و سایر خدمات لازم را دریافت می‌کند و دیگر نیاز نیست برای تمدید دفترچه کاغذی و موضوعات مرتبط، وقت بگذارد.
رنجبران ادامه داد: در صورتی که چند قلم دارو در داروخانه موجود نباشد، بیمار می‌تواند با همان کد رهگیری به داروخانه دیگری مراجعه کرده و داروی مورد نیاز خود را تهیه کند. در کل نسخهنویسی الکترونیک علاوه بر صرفه جویی در زمان باعث کاهش هزینه‌ها وترددهای غیرضروری میشود و بیماران در اقصی نقاط کشور می‌توانند به صورت الکترونیکی ویزیت و دارو دریافت کنند.
وی گفت: پیشرفت میانگین کشوری۹۳ درصدی نسخهنویسی الکترونیک در بیمه سلامت نشان میدهد که اقدامات به خوبی انجام شده است در غیر این صورت این موفقیت حاصل نمی‌شد. البته از آن جایی که این برنامه هنوز در کلان شهرها با سرعت کمتری در حال انجام است با وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی در تلاش هستیم که موانع موجود را رفع کرده و پیشرفت قابل توجهی در این استانها نیز داشته باشیم.
رنجبران در پایان، تاکید کرد: پیش از زمان اجرای قانونی این برنامه به منظور تشویق ارائه دهندگان خدمت، مطالبات تمام مراکز درمانی که اقدام به نسخهنویسی الکترونیک کرده بودند از ابتدای سال جاری تابه حال در همان ماه پرداخت شد و از این پس نیز این روند ادامه خواهد یافت و مشکلی در پرداخت‌ها نخواهیم داشت.
محاسبه بیمه‌ای ویزیت پزشکان اجرا کننده طرح نسخهنویسی الکترونیکی
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، گفت: ویزیت پزشکانی که وارد اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی شدند، بیمه‌ای محاسبه میشود.
به گزارش ایسنا، مهدی رضایی در خصوص لیست پزشکان و مراکز طرف قرار داد با اجرای نسخه نویسی الکترونیکی، گفت: لیست پزشکان را می‌توان از پنل شهروندی بیمه سلامت ایران و سایت تمامی اداره کل‌ها دریافت کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که با اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی، محاسبه آزاد ویزیت پزشکان و هزینه دارو چه اقدامی را باید انجام داد، افزود: ویزیت پزشکانی که وارد اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی شدند، بیمه‌ای محاسبه شده و داروها و خدماتی که تجویز الکترونیک دارند؛ نیز با بیمه حساب میشود.
وی در خصوص تغییر پزشک خانواده، ادامه داد: هماهنگی‌ها در این خصوص باید با اداره کل استان انجام شده و در صورتی که فردی، بیمه شده سازمان بیمه سلامت نبوده و پیامک اشتباهی دریافت کند، می‌تواند با سامانه 1666 و اداره بیمه‌گری تماس برقرار کرده تا مشکل پیگیری شود.
رضایی درباره علت حذف دفترچه‌های بیمه سلامت و تعویق در پرداخت خسارت متفرقه به بیمه شدگان، تاکید کرد: این دو موضوع مرتبط به هم نیست، زیرا برای خدمات سرپایی نظیر ویزیت، عکس و آزمایش خسارت متفرقه نداشتیم و موارد پرداخت خسارت محدود به خدمات بستری است.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفت: چنانچه به هر دلیلی سامانه صدور نسخه دیجیتال دارو با مشکل روبرو شد پزشکان می توانند از نسخه کاغذی استفاده کنند.
به گزارش فارس، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفت: چنانچه به هر دلیلی سامانه صدور نسخه دیجیتال دارو با مشکل روبرو شد پزشکان می توانند از نسخه کاغذی استفاده کنند.
شهرام غفاری در برنامه در انتهای الوند که از شبکه دوم سیما پخش شد اظهار کرد: سازمان تامین اجتماعی در دو حوزه خدمات خود را ارائه می دهد. نخست در مراکز ملکی متعلق به سازمان که به آن درمان مستقیم می گویند و دوم مراکزی که از طریق خرید خدمت از مرکز طرف قرارداد فعالیت می کنند. قرارداد با دانشگاه ها و مطب ها و بخش خصوصی شامل بخش دوم می شود.
وی درباره دیجیتالی شدن نسخه داروها یادآور شدک زیرساخت های نسخه الکترونیک مربوط به سازمان تامین اجتماعی، سیستم اطلاعاتی و مخابراتی و همکاران پزشک می شود. بخش مربوط به سازمان تامین اجتماعی برای صدور نسخه دیجیتال دارو آماده است. پنل نسخه نویسی داریم که پزشکان می توانند در آن نسخه نویسی کنند و 300 تا 400 هزار نسخه نیز برای سازمان در روز نوشته می شود. این امر منوط می شود به داشتن رایانه در مطلب و دانلود اپلیکشن که پزشکان طرف قرارداد ما تقریبا همه این سامانه را دارند.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی توضیح داد: برخی مراکز دولتی و دانشگاهی و بخشی از بیمارستان های خصوصی به این سامانه ها مجهز نشده اند. اگر به هر دلیلی سیستم نسخه نویسی دیجیتالی قطع شود می توان از سربرگ مطب استفاده کرد و کماگان این نسخه ها مورد تایید سازمان است.
غفاری تصریح کرد: مشکلی برای مردم و بیمه شدگان وجود ندارد و تاکید کردیم هرجا احساس شد سیستم کند است می توانند از نسخه کاغذی استفاده شود.
وی عنوان کرد: قانون شامل حال همه است ما ابزاری برای گفت وگو با پزشکانی که طرف قرارداد ما نیستند نداریم اما می توانیم نسخ این افراد را در داروخانه ها تامین نکنیم اما اینگونه بیمه شده آسیب می بیند و این سیاست را نداریم. نیاز داریم داروها به صورت الکترونیکی نوشته شود تا زمینه سو استفاده نشود و دارو هدفمند و براساس کد ملی بیمار نوشته شود و در این زمینه این داروهای خاص باید الکترونیکی نسخه داده شود.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفت: قبلا در کاغذ تخلف را متوجه نمی شدیم و در پایان هر ماه 12 میلیون کاغذ جمع می شد امروز هم امکان تخلف هست اما امروز امکان پایش هست و اگر کد ملی بیماری بیش از حد تکرار شود یا نام یک دکتر بیش از حد تکرار شود می توانیم کنترل کنیم.
غفاری افزود: سیستم صدور نسخه دیجیتالی دارو کندی دارد و گاهی برخی کدها نیست و از پزشکان درخواست می کنم هرجا کد خدمت را پیدا نکردند به ما اعلام کنند.
وی تصریح کرد: داروخانه ها طرف قرارداد بیمه گرها هستند و داروخانه ها با ما همکاری می کنند اما تقاضاهایی دارند که باید در جای خود بررسی شود. کدهای دارویی سازمان غذا و دارو مشخص است و هر دارو که وارد تعهد دارویی می شود کد دارند و تقریبا کدهای دارویی کامل است.
لازم به ذکر است برنامه تلویزیونی "درانتهای الوند" شنبه تا چهارشنبه هر هفته به تهیه کنندگی امیرحسین آذر، کارگردانی مسعود مرعشی و با اجرای مجید یحیایی، حامد مهربانی، غزاله کفاش طلب، فرشته علیپور و پدرام ابدان ساعت ۰۷:۰۰ صبح روی آنتن شبکه دوسیما می‌رود.
علی شمیرانی - وقتی حدود 10 سال از اجرای طرحی کاملا ساده و بدون ذینفعان دولتی متعدد می‌گذرد و رسانه‌ها هنوز تیتر می‌زنند «مصائب زیستن با رسید کارت ملی هوشمند!» و مدیران مربوطه بدون هیچ دغدغه و نگرانی، وعده صدور کارت هوشمند ملی در سال‌های بعد و بعدتر را می‌دهند،
لایحه و قانون خاک‌خورده کم نداریم، حتی آن تعداد هم که از فراموشخانه‌ها به صحن علنی آمدند و قرار بر اجرایشان بوده در گذر این سالها فراموش شده‌اند؛
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی گفت: به پزشکان، درمانگران و بیمارستان‌ها توصیه می‌کنیم که هر چه سریعتر به آمادگی ۱۰۰ درصد برای نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک برسند تا تعاملاتشان با سازمان‌های بیمه‌گر به راحتی برقرار شود در این صورت است که پرداختی به مراکز با سهولت و سرعت بیشتری صورت خواهد گرفت.
به گزارش فارس، امیرعباس منوچهری معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی اظهار داشت: به پزشکان، درمانگران و بیمارستان‌ها توصیه می‌کنیم که هر چه سریعتر به آمادگی ۱۰۰ درصد برای نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک برسند تا تعاملاتشان با سازمان‌های بیمه‌گر به راحتی برقرار شود در این صورت است که پرداختی به مراکز با سهولت و سرعت بیشتری صورت خواهد گرفت.
منوچهری افزود: وقتی اسناد کاغذی می‌خواهد دست سازمان بیمه گر برسد و پرداخت شود، چند ماه طول می‌کشد در صورتی که وقتی این فرایند به صورت الکترونیکی انجام شود، این پرداختی‌ها سریعتر و به روزتر خواهد بود.
وی ادامه داد: توصیه می‌کنم ارکان نظام سلامت با روی باز به استقبال این طرح بروند و چنانچه مشکلی بود این نکات را به مرکز ۱۴۲۰ سازمان تامین اجتماعی که به صورت شبانه روزی فعال و پاسخگو هستند، اطلاع دهند تا مشاوره‌های لازم را از کارشناسان آن مرکز دریافت کنند.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه نسخه الکترونیک برای این سازمان طرح جدیدی نیست، گفت: تجربه حدود ۶ سال نسخه الکترونیک را در مراکز ملکی داریم و با توجه به اینکه این برنامه تکلیف قانونی مربوط به برنامه پنجم توسعه است، در این راستا از سال ۹۴ در مراکز درمانی تامین اجتماعی پروسه حذف دفترچه شروع شد و سال‌هاست که نیازی به ارائه دفترچه در مراکز درمانی تامین اجتماعی نیست.
منوچهری افزود: از سال ۹۵ در درمان غیر مستقیم نیز وارد فرایند بحث نسخه الکترونیک شدیم و در اواخر ۹۸ که کرونا وارد شد همه سازمان‌های مرتبط با امر سلامت از این تهدید به عنوان فرصت استفاده کردند و برای پیشگیری از ازدحام، در مرحله اول تمدید اعتبار و در مرحله بعد صدور دفترچه‌های کاغذی را متوقف کردیم.
وی توقف انتشار دفترچه‌های کاغذی را گام مهمی برای اجرایی شدن نسخه الکترونیک عنوان کرد و گفت: سالانه حدود ۲۲ میلیون دفترچه صادر و حدود۳۸ میلیون مراجعه در سال بابت تمدید انجام می‌گرفت. به طور کلی سالی ۶۰ میلیون مراجعه برای صدور و تمدید انجام میشد که وقت زیادی از نیروی کار ضایع می‌کرد.
منوچهری ادامه داد: از پاییز۹۹ کاملاً آمادگی لازم را برای حذف پیدا کردیم ولی برای اینکه در بدو امر فشار زیادی به مردم و تامین اجتماعی وارد نشود ار ابتدا دفترجه را کامل حذف نکردیم و برگه‌هایی که در دسترس مردم بود قابل استفاده بود و هر کس دفترچه نداشت، می‌توانست از درمانگرش یا مرکز طرف قرارداد نسخه الکترونیک بخواهد چه از طریق سامانه تامین اجتماعی و چه از طریق سامانه‌هایی که واسطه بودند می‌توانستند ارتباط برقرار کنند.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی اتصال با سامانه‌های مختلف مورد استفاده مراکز درمان طرف قرارداد را از اقدامات بسیار مهم و موثر برای پیشبرد طرح نسخه الکترونیک عنوان کرد و گفت: تا الان بیش از ۲۵۰ شرکت از ما API گرفتند و با ما تبادل اطلاعات دارند. بدین ترتیب اگر هر پزشکی در مطب از هر نرم‌افزار و سامانه‌ای استفاده می‌کرد، می‌توانست نسخه الکترونیک تولید کند و جای خود را در پرتال درمان سازمان تامین اجتماعی پیدا می‌کرد و الزامی نبود که حتما از سامانه تامین اجتماعی استفاده کنند. در حال حاضر اتصال بین ما و بیمه سلامت نیز برقرار شده است.
منوچهری گفت: در بحث احراز هویت و امضای الکترونیکی نیز نهایت همکاری از سوی سازمان تأمین اجتماعی صورت گرفت و خیلی سخت گیری نکردیم که دوره فراگیری طولانی نشود ولی هرچه پیشرفت می‌کنیم فرآیندهای کاری و نرم افزارهای را به نحوی ارتقا می‌دهیم که از سوءاستفاده‌های احتمالی پیشگیری شود.
وی با بیان اینکه از اول دی مرحله جدیدی از برنامه نسخه الکترونیک را شاهد خواهیم بود، گفت: البته در این مرحله اتفاق خاصی نمی‌افتد و این فرایندی است که مدت‌هاست انجام میشود. برنامه نسخه الکترونیک بیش از ۸۰ درصد پیش رفته و ۹۰ درصد درمانگران نیز نسخ الکترونیک تولید می‌کنند.
منوچهری ادامه داد: با این وجود برخی از مراکز درمانی و پزشکان هنوز نسخه کاغذی می‌نویسند که انتظار می‌رود هر چه زودتر تبدیل به الکترونیک کنند. سالها بود که پزشکان و درمانگران و مراکز طرف قرارداد به اسناد پزشکی دیسکت و یا فایل اکسل ارائه می‌دادند و امروزه با نسخه الکترونیک همزمان با کارشان اسناد را ارسال می‌کنند.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه فرایند نسخهنویسی و نسخه پیچی واسطه‌هایی دارد که از فرایند سازمان تامین اجتماعی بیرون است، گفت: ممکن است یک بخشی و سامانه‌ای موقتاً کار نکند مانند سامانه‌های بانک‌ها، شهرداری‌ها و... با این تفاوت که در بخش درمان حساسیت ویژه وجود دارد و برای بخش درمان حتی دقایق هم حیاتی است؛ از اینرو تاکیدات ویژه‌ای شده از سوی مدیریت ارشد و نامه‌نگاری‌های لازم انجام شده است که در مواقع بحرانی از فرایندهای ویژه برای تسهیل کار مردم استفاده شود.
منوچهری با بیان اینکه تمام پیش‌بینی‌های لازم برای پایداری سامانه‌های الکترونیکی تأمین اجتماعی انجام شده است، گفت: بعید است مراکز طرف قرارداد مشکلی پیدا کنند، ضمن اینکه هیچ جای دنیا ۱۰۰ درصد نسخ الکترونیک نیست و به هر صورت امکان نسخه نویسی کاغذی برای شرایط اضطراری وجود دارد.
وی با تأکید بر اینکه اجرای مرحله جدیدنسخه الکترونیک هیچ‌گونه محدودیت و هزینه‌ای برای مردم ایجاد نخواهد کرد، گفت: تمام دغدغه تامین اجتماعی مربوط به مردم است و در واقع ۴۴ میلیون بیمه شده خانوار ما هستند و وظیفه داریم پیگیر حقوق آنان باشیم. در استانها تکلیف ویژه شده است که اقداماتی که به نفع مردم است را سریعا انجام دهند.
منوچهری با بیان اینکه هماهنگی‌های خوبی در سطح سازمان‌های بیمه‌گر وجود دارد، افزود: مرحله جدید نسخه الکترونیک سریعا فراگیر میشود و برکات و ثمراتش در سیستم سلامت کشور مشخص میشود. اجرای کامل این طرح، در هر سال 4هزار میلیارد تومان به نفع کشور خواهد بود. شفاف سازی در بحث دارو و اتفاقاتی که از گذشته می‌افتاده مرتفع میشود. در حال حاضر همه چیز در نسخه الکترونیک ثبت میشود و هزینه اضافی به بیمار و درمانگران تحمیل نمی شود.
معاون درمان سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه بعد از تکمیل برنامه نسخه الکترونیک، مراحل بعدی توسعه بهره‌برداری از فناوری اطلاعات را پیگیری می‌کنیم، گفت: هدف اصلی این طرح، ایجاد پرونده الکترونیک سلامت و آن سامانه جامعی است که اطلاعات هر فردی از سلامتش در آن وجود دارد.
منوچهری ادامه داد: چرخه درمان به وسیله پرونده الکترونیک سلامت تکمیل میشود و گام بعدی پزشک خانواده و نظام ارجاع می‌تواند باشد. وقتی آن سیستم در حال گردش باشد به هر بیماری می‌توان بالاترین خدمات را با بهترین کیفیت ارائه کرد.
