خرید و فروش رمزارز روی کاغذ ممنوع، روی دیوار آزاد!
اما نظر به اینکه سکوت بانک مرکزی در قبال مسایل متعدد در حوزه فناوری مسبوق به سابقه است و شاهد هیچ واکنشی از سوی بانک مرکزی نبودیم و سایت دیوار سابق بر این مسایل مشابهی داشته است، اقدام به پیگیری موضوع آگهی‌های غیر قانونی خرید و فروش ارزهای دیجیتال در این سایت کردیم، تا شاید کسی پاسخگوی چرایی این اقدام غیرقانونی در روز روشن باشد.
بانک مرکزی خط و نشان کشید
19 تیرماه سال جاری بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای به معامله‌گران رمزارزها هشدار داد و اعلام کرد: «تشکیل و فعالیت اشخاص برای ایجاد و اداره شبکه پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره بلوک، از نظر این بانک غیرمجاز محسوب می‌شود. بانک مرکزی حق پیگرد قانونی اشخاصی که با نادیده گرفتن مقررات، به ایجاد و اداره شبکه اقدام یا نسبت به آن تبلیغ می‌کنند را برای خود محفوظ می‌داند.»
متن کامل اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص رمزارزها به این شرح بود:
«با استناد به قانون پولی و بانکی کشور (مصوب سال ۱۳۵۱ و اصلاحات بعدی آن) که تولید و انتشار پول رایج و تعیین ابزارهای پرداخت را در انحصار بانک مرکزی قرار داده است، این بانک ضمن تاکید مجدد به فعالان حوزه پولی و بانکی کشور مبنی بر رعایت و اجرای مصوبه مورخ ۱۳۹۶.۱۰.۹ سی‌امین جلسه «شورای‌عالی مبارزه با پولشویی» در خصوص رمزارزها و با اشاره به مخاطرات ناشی از معرفی و استفاده از رمزارزها، موارد و نکات زیر را به آگاهی می‌رساند:
۱- انتشار رمزارز با پشتوانه ریال، طلا و فلزات گرانبها و انواع ارز در انحصار بانک مرکزی است.
۲- تشکیل و فعالیت اشخاص برای ایجاد و اداره شبکه پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره بلوک، از نظر این بانک غیرمجاز محسوب می‌شود. بانک مرکزی حق پیگرد قانونی اشخاصی که با نادیده گرفتن مقررات، به ایجاد و اداره شبکه اقدام یا نسبت به آن تبلیغ می‌کنند را برای خود محفوظ می‌داند.
۳- هرگونه ضرر و زیان ناشی از فعالیت بر اساس شبکه‌های پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره‌ای بلوک و کسب‌و‌کارهای مرتبط با آن، متوجه ناشر(ین)،پذیرنده(گان) یا متعاملان آن است.
۴- موضوع استخراج رمزارزهای جهان‌روا و شرایط آن در کمیسیون اقتصادی دولت در حال بررسی است و پس از اتخاذ تصمیمات لازم، ضوابط آن مطابق با مقررات و مصوبه فوق ابلاغ می‌شود.»
اما حالا سایت‌های خرید و فروش در کشور بدون هیچ مانعی آگهی‌های رمزارز را منتشر می‌کنند و حتی بررسی‌ها نشان می‌دهد که آگهی‌هایی با عنوان آژانس خرید و فروش ارزهای دیجیتال در سایت دیوار نیز به ثبت رسیده است اما بانک مرکزی همچنان مهر سکوت بر لب زده و علی‌رغم اینکه اعلام کرده بود حق پیگرد قانونی را برای خود محفوظ می‌داند و با معامله‌گران رمزارزها برخورد می‌کند حتی واکنشی به این آگهی‌ها نیز نشان نداده است.
مردم وارد خرید و فروش نشوند
اما تولید بیت‌کوین در ماه‌های اخیر در کشور رونق چشمگیری داشته و موجب شد گروه زیادی از مردم با هدف کسب سود بیشتر به خرید ماینر برای استخراج رمزارز روی آورند تا جایی که در مرغداری‌ها و مزارع کشاورزی و کارخانه‌های صنعتی و غیره مشغول ماین بیت‌کوین شده‌اند.
موضوعی که سرانجام واکنش معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی را در پی داشت. ناصر حکیمی قبل از انتشار مصوبه بانک مرکزی نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرد خرید و فروش بیت‌کوین در ایران با توجه به مصوبه شورای‌عالی مبارزه با پولشویی ممنوع است و مردم نباید وارد این حوزه شوند و هر کسی وارد این حوزه می‌شود باید ریسک نوسانات قیمت و ریسک قانونی را در نظر بگیرد اما این درحالی‌ست که بازاریاب‌های شبکه‌ای و هرمی بیت‌کوین را مانند درخت طلای پینوکیو تبلیغ می‌کنند، بنابراین مردم باید مراقب باشند.
تاکید بر ممنوعیت ادامه دارد
هفته گذشته مدیرکل صنایع برق و الکترونیک وزارت صمت نیز بار دیگر بر ممنوعیت خرید و فروش رمزارزها در داخل کشور تاکید کرد.
کیوان گردان گفته موضوع استخراج رمزارزها که معروف‌ترین آنها بیت‌کوین است عملا به عنوان یک واحد تولید صنعتی در آیین‌نامه اجرایی دولت تصویب شده است و وزارت نیرو دستورالعمل نحوه تامین برق و چگونگی محاسبه آن را برای استخراج بیت‌کوین یا سایر رمزارزها مصوب و ابلاغ خواهد کرد.
گردان بار دیگر تاکید کرده که از نظر بانک مرکزی خرید و فروش رمزارزها در کشور ممنوع است و رمزارزها در واقع یک کالای صادراتی محسوب می‌شوند که باید از طریق صادرات به فروش برسند و میزان ارز به دست آمده از صادرات نیز در سامانه نیما به ثبت برسد.
صرافی‌ها هم بیت‌کوین خرید و فروش نمی‌کنند
با فراگیر شدن تب بیت‌کوین، خرید و فروش و سایر راه‌های درآمدزای آن در ایران نیز به‌طور غیررسمی رایج شد و این در حالی است که خرید و فروش بیت‌کوین در ایران ممنوع است، هرچند که تاکنون مواردی از برخورد با فعالان این رمزارزها صورت نگرفته یا اگر صورت گرفته اعلام نشده است. حالا خرید و فروش رمزارزها پای صرافی‌ها را هم به میان کشیده و شنیده می‌شود که با وجود اعلام ممنوعیت معامله رمزارزها، اما برخی از صرافی‌ها اقدام به خرید و فروش بیت‌کوین می‌کنند.
هرچند که سخنگوی کانون صرافان ایرانیان می‌گوید که هیچ صرافی را نمی‌شناسیم که اقدام به خرید و فروش بیت‌کوین کند زیرا اگر این کار هم انجام شود، هیچ‌کس آن را به‌طور رسمی انجام نمی‌دهد، اما در صورت مواجهه با چنین مواردی آنها را به نهادهای مسوول در این باره معرفی می‌کنیم.
کامران سلطانی‌زاده، سخنگوی کانون صرافان ایرانیان با بیان اینکه طبق قانون خرید و فروش ارز مجازی تا کنون به صورت رسمی هم قابل تایید نبوده است، می‌گوید: تا زمانی که قانون این اجازه را به ما ندهد، خرید و فروش بیت‌کوین را انجام نمی‌دهیم، اما در عین حال تبلیغات گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی در این خصوص دیده می‌شود که صراف هم نیستند و کسی هم با آنها برخوردی نکرده است.
سامانه‌هایی که می‌تازند و سکوتی که ادامه دارد
با توجه به اعلام ممنوعیت خرید و فروش رمزارزها در کشور اما با یک سرچ کوچک در اینترنت هم می‌توان به تعداد زیادی سایت که با عنوان سامانه‌های خرید و فروش رمزارز فعال هستند دست یافت که حتی فیلتر هم نیستند. در سایت دیوار هم که به راحتی می‌توان معاملات رمزارزی را بدون هیچ دردسری انجام داد.
به هر حال با وجود غیرقانونی بودن خرید و فروش بیت‌کوین تاکنون هیچ مقابله‌ای با آن نیز انجام نشده است، بنابراین با وجود اینکه خرید و فروش بیت‌کوین یا سایر رمزارزها قانونی نیست، این‌گونه به نظر می‌رسد که با توجه به اینکه مقابله‌ای هم با آن نمی‌شود، چندان غیرقانونی هم نباشد!
به این ترتیب و در صورت تداوم سکوت نهادهای مسوول، بخشنامه مذکور نیز در زمره مصوباتی قرار می‌گیرند که انشا می‌شوند اما اجرا نمی‌شوند و برای کسی هم مهم نیست که اجرا بشود یا نه؟