بمب‌ها و ویروس‌ها
سعید میرشاهی - از حملات سایبری و ترور گرفته تا حملات هواپیماهای بدون سرنشین، توطئه‌های مرتبط با اسرائیل سالها ایران و برنامه هستهای آن را هدف قرار داده است.
12 سال قلب بود که یوجین کسپرسکی، رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل آزمایشگاه کسپرسکی که حمله ویروس Flame به رایانه‌ها در ایران را کشف کرد، در کنفرانس امنیت سایبری دانشگاه تل‌آویو در ژوئن 2012 سخنرانی کرد. او آن زمان گفت که تنها یک تلاش جهانی می‌تواند دوران جدیدی از تروریسم سایبری را متوقف کند.
با توجه به اتفاقات اخیر در منطقه خاورمیانه و علنی شدن حملات بین اسرائیل و ایران، رهبران اسرائیل در حال بررسی گزینه‌ها، برای پاسخ به ایران هستند؛ حمله‌ای که در آن تهران، دشمن اصلی را با بیش از 300 موشک و پهپاد، هدف قرار داد.
انتقام ایران، پس از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق پایتخت سوریه بود که منجر به جان باختن و شهادت 13 نفر شد. حمله تلفی‌جویانه ایران به اسرائیل، اما یک حمله تاریخی بود، زیرا برای اولین بار بود که تهران، بعد از دهه‌ها خصومت، مستقیما خاک اسرائیل را هدف قرار می‌داد.
طی هفته‌های اخیر، بسیاری از متحدان ایران در محور مقاومت، به‌ویژه حماس در فلسطین، حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن و گروههای مسلح عراق و سوریه، گروه‌هایی بودند که موشک‌ها و پهپادها را به سمت اسرائیل پرتاب کردند.
اما اگر اسرائیل بخواهد در داخل ایران از طریق عملیات نظامی پاسخ دهد، این اولین‌بار نخواهد بود.
اسرائیل طی سالها روی یک هدف خاص در داخل ایران یعنی برنامه هستهای، تمرکز کرده و مدت‌هاست که با ادعای خود، ایران را به ساختن بمب هستهای مخفیانه متهم می‌کند؛ بمبی که می‌تواند موجودیت اسرائیل را تهدید کند. اسرائیل به طور علنی و مکرر از تلاش‌های دیپلماتیک و اطلاعاتی خود برای خنثی کردن تلاش‌های ادعایی برای تهدید موجودیت اسرائیل صحبت کرده است. با این حال، ایران منکر داشتن برنامه هستهای نظامی است و استدلال می‌کند حق دسترسی به انرژی هستهای غیرنظامی را دارد.
شبکه الجزیره در گزارشی، تاریخچه حملات اسرائیل به ایران، از حملات هواپیماهای بدون سرنشین و سایبری گرفته تا ترور دانشمندان و سرقت اسرار را بررسی کرده است؛ حملاتی که اسرائیل یا پذیرفته پشت آنها بوده یا متهم به سازماندهی آن است.
- ترور دانشمندان ایرانی
- ژانویه 2010: مسعود علی‌محمدی، استاد فیزیک دانشگاه تهران، بر اثر بمب کنترل از راه دور که در موتورسیکلت وی کار گذاشته شده بود، شهید شد. رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند آمریکا و اسرائیل پشت این حمله بوده‌اند. دولت ایران علی‌محمدی را یک دانشمند هستهای توصیف کرد.
- نوامبر 2010: مجید شهریاری، استاد دانشکده مهندسی هستهای دانشگاه شهید بهشتی تهران هنگام رفتن به محل کار بر اثر انفجار خودرو به شهادت رسید و همسرش نیز مجروح شد. محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، آمریکا و اسرائیل را مسئول این حملات دانست.
- ژانویه 2012: مصطفی احمدی‌روشن، فارغ‌التحصیل مهندسی شیمی، بر اثر انفجار بمبی که توسط یک موتورسوار روی خودروی وی گذاشته شده بود، در تهران شهید شد. ایران، اسرائیل و ایالات متحده را مسئول این حمله دانست و اعلام کرد احمدی‌روشن یک دانشمند هستهای بود که بر یکی از واحدهای تاسیسات اولیه غنی‌سازی اورانیوم ایران در شهر نطنز نظارت داشت.
- نوامبر 2020: محسن فخری‌زاده، دانشمند برجسته هستهای ایران بر اثر حمله در کنار جاده‌ای خارج از تهران شهید شد. سرویس‌های اطلاعاتی غرب و اسرائیل، مدتها گمان می‌کردند فخری‌زاده پدر برنامه تسلیحات هستهای ایران است. او در سال 2007 توسط سازمان ملل و در سال 2008 توسط ایالات متحده تحریم شد.
- می 2022: سرهنگ حسن صیادخدایی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خارج از منزلش در تهران، مورد اصابت گلوله قرار گرفت. در آن مقطع مجید میراحمدی، عضو شورای عالی امنیت ملی ایران، این ترور را «قطعا کار اسرائیل» دانست.
- حملات سایبری اسرائیل به ایران
- ژوئن 2010: ویروس استاکس‌نت در رایانه‌های نیروگاه هستهای بوشهر پیدا شد و از آنجا به سایر تاسیسات سرایت کرد. حدود 30 هزار رایانه در حداقل 14 تاسیسات، تا سپتامبر 2010، تحت‌تاثیر این ویروس قرار گرفتند.
طبق برآورد موسسه علوم و امنیت بین‌الملل، حداقل 1000 سانتریفیوژ از 9000 سانتریفیوژ موجود در تاسیسات غنی‌سازی نطنز ایران نابود شدند. پس از تحقیقات، ایران اسرائیل و ایالات متحده را مسئول این حمله ویروسی دانست.
- آوریل 2011: ویروسی به نام Stars توسط آژانس دفاع سایبری ایران کشف شد. بنا به اعلام این نهاد، این بدافزار برای نفوذ و آسیب‌رسانی به تاسیسات هستهای ایران طراحی شده است. به گفته غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران، این ویروس، فایل‌های رسمی دولتی را کپی کرده و به سیستم‌های رایانه‌ای آسیب جزئی وارد کرده است. ایران، اسرائیل و آمریکا را مقصر دانست.
- نوامبر 2011: ایران اعلام کرد ویروس جدید به نام Duqu را که بر اساس استاکس‌نت طراحی شده بود، کشف کرده است. کارشناسان می‌گویند Duqu برای جمع‌آوری داده‌ها به منظور حملات سایبری آینده است. دولت ایران اعلام کرد کامپیوترها را در سایت‌های اصلی هستهای بررسی می‌کند. کارشناسان به طور گسترده معتقد بودند نرم‌افزار جاسوسی Duqu با اسرائیل مرتبط است.
- آوریل 2012: ایران، ایالات متحده و اسرائیل را متهم به بدافزاری به نام Wiper کرد که دیسک‌های سخت رایانه‌های متعلق به وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران را پاک کرده است.
- می 2012: ایران اعلام کرد ویروسی به نام Flame سعی کرده داده‌های دولتی را از رایانه‌های دولتی سرقت کند. واشنگتن‌پست گزارش داد اسرائیل و ایالات متحده از این داده‌ها، برای جمع آوری اطلاعات استفاده کرده‌اند. موشه یالون، معاون نخست‌وزیر وقت اسرائیل، دخالت اسرائیل را تایید نکرد اما اذعان کرد از همه ابزارها برای «آسیب رساندن به سیستم هستهای ایران» استفاده خواهد کرد.
- اکتبر 2018: دولت ایران اعلام کرد از تهاجم نسل جدید استاکس‌نت جلوگیری کرده و اسرائیل را مسئول حمله می‌داند.
- اکتبر 2021: یک حمله سایبری به سیستمی برخورد کرد که به ایرانیان اجازه می‌دهد از کارت‌های دولتی برای خرید سوخت با نرخ یارانه‌ای استفاده کنند. این هجوم بر تمام 4300 پمپ بنزین ایران تاثیر گذاشت. مصرف‌کنندگان باید یا بهای معمولی را که بیش از دو برابر یارانه بود، می‌پرداختند، یا منتظر بودند تا ایستگاه‌ها دوباره به سیستم توزیع مرکزی متصل شوند. ایران، اسرائیل و آمریکا را مقصر دانست.
- می 2020: یک هجوم سایبری، رایانه‌هایی که ترافیک دریایی را در بندر شهید رجایی در ساحل جنوبی ایران در خلیج فارس کنترل می‌کنند، تحت‌تاثیر قرار داد و کشتی‌هایی را که منتظر پهلو گرفتن بودند، متوقف کرد. واشنگتن‌پست به نقل از مقامات آمریکا نوشت اسرائیل، پشت این حمله بوده است، هرچند اسرائیل مسئولیت آن را برعهده نگرفت.
(توضیح عصر ارتباط: اگرچه گروه هکری موسوم به «گنجشک درنده» که رسانه‌های غربی آن را به عنوان شاخه سایبری ارتش اسراییل می‌شناسند مسوولیت حملات هکری دیگر نظیر اختلال در راه‌آهن سراسری ایران در سال 2021، حمله به کارخانه ذوب فولاد (خوزستان) در سال 2022، حمله مجدد به سامانه سوخت ایران در سال 2023 و دیگر اقداماتی از این دست را نیز در کارنامه خود داشته و مسوولیت آن را پذیرفته است که پیشتر در گزارشی مشروح و به نقل از وایرد جزییات آن در هفته‌نامه منتشر شد.)
- حملات پهپادی اسرائیل به ایران
- ژانویه 2018: ماموران موساد به تاسیسات امن تهران یورش بردند و آرشیوهای طبقه‌بندی‌شده هستهای را سرقت کردند. در آوریل 2018، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل مدعی شد که این رژیم 100 هزار «پرونده محرمانه» را کشف کرده که این پرونده‌ها ثابت می‌کند ایران دروغ گفته که هرگز برنامه تسلیحات هستهای نداشته است.
- فوریه 2022: نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، در مقاله‌ای که دسامبر 2023 در وال‌استریت ژورنال منتشر شد، اعتراف کرد که اسرائیل به یک هواپیمای بدون سرنشین حمله کرده و یک فرمانده ارشد سپاه را در فوریه سال قبل ترور کرده است.
- می 2022: پهپادهای انتحاری کوادکوپتر مملو از مواد منفجره به مجتمع نظامی پارچین در جنوب شرق تهران برخورد کردند که این اقدام منجر به شهادت یک مهندس و آسیب به ساختمانی شد که در آن پهپادها توسط وزارت دفاع و نیروهای مسلح ساخته شده بود. روزنامه “نیویورک تایمز” آمریکا در گزارشی مدعی شد این اقدام از سوی اسراییل انجام شد.
- ژانویه 2023: چندین پهپاد انتحاری به تاسیسات نظامی در مرکز اصفهان حمله کردند اما خنثی شدند و خسارتی وارد نکردند. در حالی که ایران فورا مقصر این حملات را اعلام نکرد، امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل، نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل نوشت و اعلام کرد: «تحقیقات اولیه نشان می‌دهد اسرائیل، مسئول این حمله بوده است.»
- فوریه 2024: یک خط لوله گاز طبیعی در ایران مورد تهاجم قرار گرفت. جواد اوجی، وزیر نفت ایران اعلام کرد که «انفجار خط لوله گاز، توطئه اسرائیل بوده است.»
